Alexander Przeździecki z Edwardem Rastawieckim wydają „Wzory sztuki średniowiecznéj w Polsce“. Przeździecki jest bardzo gorliwym mecenasem, gromadzi pamiątki, objaśnia je i wydaje materjały [1]). Rastawiecki wydal poprzednio „Mappografję Polski“ i „Słownik malarzów“. Historją sztuki plastycznéj, pierwszy właściwie zaczął się u nas zajmować na rozległą skalę. Zajmuje go zaś każdy objaw sztuki, malarstwo, rzeźba, snycerstwo. Sądzono u nas dotąd, że ziemia polska ubogą jest w płody sztuki, w myśl artystyczną. Rastawiecki nie przekonał, żeby miało byc inaczéj, ale zebrał wiele dowodów i faktów dla przyszłego historyka sztuki, jeżeli się znajdzie i jeżeli pracy téj podjąć się będzie warto [2]). Uczeni krakowscy, a mianowicie Ambroży Grabowski, pierwsze tu lody złamali. Jest w Warszawie i drugi na tém polu znawca Franciszek Maksymiljan Sobieszczański; zajmował się wiele sztukami pięknemi i historją ich w Polsce, dzisiaj pracuje nad dziejami Warszawy, nad bibljografją i wogóle nad archeologją Polską. Z historji Warszawy wiele już prób ogłosił; nie będzie to właściwa historja miasta, ale archeologja, spis i opis wszelkich pamiątek. Podobną zupełnie pracę gotował dla nauki ksiądz Franciszek Xarvery Kurowski, prowincjał pijarów, zmarły w Warszawie dnia 14 stycznia 1857 roku i wiele także ustępów z niéj ogłosił drukiem. Ksiądz Kurowski nie posiadał krytycznego zmysłu, który posiada właśnie Sobieszczański i stąd spodziewamy się, że żadne miasto polskie nie będzie miało tak dokładnéj monografji, jaką kiedyś otrzyma Warszawa, bo autor oddal kilkanaście lat wyłącznie jednemu przedmiotowi poświęconéj, a mozolnéj pracy, przygotował się zaś do niéj należycie studjami. Wejnert Alexander
- ↑ Alexander Przeździecki, urodzony dnia 29 lipca 1814 roku, syn Konstantego marszałka szlachty podolskiéj, umarł dnia 26 grudnia 1871 roku w Krakowie. Przeździecki pracował i łożył wiele. Niema prawie epoki dziejów naszych, którejby w badaniach swoich nie dotknął. Brał czynny udział w wydaniu monumentów Theinera, Długoszowi postawił pomnik przepysznem wydaniem dzieł jego. Umarł pracując nad ostatnim tomem największego swego dzieła: „Jagiellonki polskie“. Wogóle Przeździecki gromadził nieocenione materjały dla historyków, mało się zajmujac ich obrobieniem, ku czemu brakowało mu odpowiednich pisarskich zdolności. Dowodem tego także i prace jego belletrystyczne, którym oddawał się bez powodzenia.Przyp. wyd.
- ↑ E. Rastawiecki urodzony w roku 1805 w Nowosiółkach, umarł w r. 1874.Przyp. wyd.
