Strona:PL J Bartoszewicz Historja literatury polskiej.djvu/681

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

alnych nauk, dla ciekawości i zabawy; pospolicie wszystkie to rzeczy obce, żywcem brane z podobnychże magazynów zagranicznych, w niczém saméj literatury zbogacić nie mogły, Salezy Dmochowski, który zaczął wiele wydawać powieści tłómaczonych ze wszech języków europejskich założył rodzaju magazynów, w którem już nieco więcéj odznaczył się kierunek swojski i literacki, co dobrze wpłynęło i na inne podobne pisma. Noworoczniki wydawał Karol Kornel, tłómacz na język polski powieści rossyjskich Tadeusza Bułharyna.
Z poetów noworocznikowych odznaczał się swoją liryką Antoni Szabrański, który usiłował także założyć pierwsze pismo literackie na większą skalę i wydawał „Panorama literatury krajowéj i zagranicznéj“; ale pismo to niedługo trwało, chociaż należało do najlepszych w swym czasie. Późniéj już zaczęły rozwijać się gazety, jak Dziennik powszechny, Gazeta codzienna i dawały między innemi przedruki artykułów Kraszewskiego budzących życie. Literatury naukowéj, poważnéj i historycznéj nie było. Jeden tylko z professorów dawnego uniwersytetu Wacław Alexander Maciejowski pracował na większą skalę i wydawał kolejno to „historją prawodawstw słowiańskich“, to „pamiętniki o dziejach prawodawstwie Słowian“, to „Polskę i Ruś“, to „pierwotne dzieje Polski i Litwy“ i t. d. Adrjan Krzyżanowski, także professor uniwersytetu, z powołania matematyk, nieszczęśliwie wdał się w historją. Zachorowawszy na Kopernika i jezuitów, szukał przyczyn upadku narodu, nie w historji, ale w swoich marzeniach. Andrzej Kucharski, który kiedyś wielkie budził nadzieje, bo miał być pierwszym prefessorem literatur słowiańskich w Europie i w Warszawie, skończył tylko na wydaniu „pamiętników prawodawstw słowiańskich“ z rękopismów Maciejowskiego [1]). Linde, jak widzieliśmy, myślał o słowniku rossyjskim.

Życie budzi się około 1841 roku. W tedy albowiem powstaje „Biblioteka warszawska“. Do redakcji tego pisma należy grono ludzi gorliwych o chwałę narodową; na ich czele stają Szabrański i Michał Baliński, potem Kazimierz Władysław Wójcicki. Obok Bi-

  1. Kucharski urodzony dnia 30 listopada 1795 roku, umarł dnia 18 stycznia 1862 roku w Warszawie.
    Przyp. wyd.