Strona:PL Henryk Samsonowicz - Krzyżacy.djvu/7

rentów – templariuszy i joannitów, że są przekupni i chciwi. Szczególnie podejmowane przez nowy zakon próby uzyskania władztwa terytorialnego na obszarze Królestwa Jerozolimskiego koło Toronu powodowały pomówienia o intrygi i malwersacje. Nie doprowadziło to do większych konsekwencji. Podobne sądy wypowiadano o innych zakonach rycerskich, a propaganda krzyżacka kształtowała opinie o rycerzach Chrystusowych jako awangardzie bojowników o wiarę. Większe rozbieżności w sądach przyniósł konflikt z Węgrami. W 1211 r. Krzyżacy uzyskali nadanie od króla węgierskiego Andrzeja II, ziemi Borza (Borsa, Burzenland) w Siedmiogrodzie. Był to krok wielkiej wagi. Wschodnia granica królestwa Węgier narażona była na niszczące najazdy koczowniczych Kumanów, plemienia pogańskiego. Niemieccy rycerze krzyżowi okazali się bardziej elastyczni od innych zakonów i rozszerzyli formułę swej działalności. Mieli bronić rubieży chrześcijaństwa w Europie, zapewniać rozwój osadnictwa w granicznych krajach katolickich, opiekować się biednymi. Kiedy w 1221 r. po załamaniu się V krucjaty beznadziejność dalszych wypraw na wschód stała się dość oczywista, Herman von Salza, ówczesny wielki mistrz krzyżacki, podjął kroki, które zmierzały do stworzenia szerszej płaszczyzny działalności Zakonu. Poczynając od 1220 r. wyjednał on od papieża Honoriusza III i od cesarza Fryderyka II przywileje, które dotyczyły różnych świadczeń majątkowych i co ważniejsze – zabezpieczały niezależność Zakonu od władzy świeckiej. Jednocześnie zaczął rozbudowywać władztwo krzyżackie w Siedmiogrodzie, zakładając miasta i budując zamki, których resztki do dziś mogą wzbudzać podziw swoją wielkością. W porozumieniu z książętami Rzeszy, Herman podjął też szeroko zakrojoną akcję zmierzającą do sprowadzenia osadników niemieckich. Problem korzystania z dochodów tego obszaru stał się natychmiast punktem zapalnym stosunków węgiersko-krzyżackich, tym bardziej widocznym, że Zakon starał się nie dopuszczać urzędników Korony do egzekwowania świadczeń i powinności. Cel Krzyżaków był zresztą jasny – stworzenie z kraju Borza władztwa terytorialnego, zależnego tylko od władz zakonnych.

5