Strona:PL Henryk Samsonowicz - Krzyżacy.djvu/8

 W 1224 r. Herman von Salza wystąpił do papieża z prośbą o wzięcie siedmiogrodzkich posiadłości zakonnych pod bezpośrednią opiekę kurii rzymskiej. Rzym poparł ten projekt. Krzyżacy zaczęli działać w Siedmiogrodzie jako siła suwerenna. Spotkało się to jednak ze zdecydowaną przeciwakcją następcy tronu – Beli, w owym czasie współrządcy Węgier. Mimo protestów i głośnych skarg krzyżackich podjął on działania zbrojne, które w roku 1225 doprowadziły do usunięcia siłą załóg krzyżackich z Siedmiogrodu. Wielkie plany Zakonu pozostały nie zrealizowane, pod znakiem zapytania stanęła jego przyszłość. Węgrzy rozpoczęli kampanię propagandową podważającą podstawowe założenia i reguły Krzyżaków, oskarżając ich o „rycerską nieuczciwość”. Krzyżacy odpowiedzieli zarzutami, że Węgrzy prześladują rycerzy Chrystusowych i krzywdzą Kościół powszechny. Rozbieżne opinie narastały, ale doświadczenia wynikające z epizodu węgierskiego miały być przydatne w dalszych poczynaniach Krzyżaków. Okazało się bowiem, że istnieje w Rzeszy wielu chętnych, którzy gotowi są przybywać na nowe obszary kolonizacyjne.
 Następne dziesięciolecia przyniosły rozkwit wielkiej propagandy sprzyjającej rozwojowi białej legendy krzyżackiej. Wiązała się ona z budową państwa zakonnego nad Bałtykiem, między Wisłą i Niemnem, na obszarach zajmowanych przez bałtyckie plemiona Prusów. Krzyżacy, zainteresowani ściąganiem nowych osadników i uzyskiwaniem pomocy rycerstwa zachodnioeuropejskiego, rozwinęli wówczas swą propagandę, która była wdzięcznie przyjmowana przez liczne rzesze poszukiwaczy kariery, sławy, awansu społecznego. Trzeba zresztą przyznać, że kształtowany obraz Zakonu mniej wiązał się z wzorem kościelnym, a znacznie bardziej z realizacją potrzeb rycerskich i zapewnianiem lepszego życia przybyszom z Niemiec. Ówczesna agitacja skierowana była do niższych i średnich warstw społecznych: drobnych wolnych posiadaczy, ministeriałów, kupców, rzemieślników. Zachęcała ona: „Przybywajcie wszyscy – Sasi, Lotaryńczycy, Frankowie – tam gdzie ziemia urodzajna, gdzie obfitość zwierzyny, ryb, bogactw rozmaitych”. Tak (z niewątpliwą przesadą) głosiły listy biskupów i żywoty świętych o krajach nadbałtyckich. Budowa

6