Strona:PL Hadaczek Kultura dorzecza Dniestru.pdf/13

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

stawia nieco odmienny typ w porównaniu z amforą z pod Tarnopola[1] (Tabl. VI a) i fragmentem[2] z Horodnicy, które przechodzą u dołu w wąski spodek. Jej płaszcz jest u dołu pokryty wypukłymi pręgami, u góry drobniutkimi rowkami biegnącymi horyzontalnie.
Bronzowy dzban, wysoki, ma zgrabną formę znaną ze świata klasycznego[3], zalecający się pięknemi proporcyami nóżki, brzuśca i szyi. Ozdobę płaszcza stanowią horyzontalne linie ryte, w środku dwie linie wypukle zamykają sobą wąski fryz. Okazałe było ucho dzbanka (Tabl. VIIIa), z którego pozostała wygięta palmetka kończąca się kołkiem, u nasady zaś zaopatrzona w ruchomy zameczek. Prawdopodobnie łączyło się ucho z nakrywką.
Medalion bronzowy, ażurowej roboty, w kształcie dużego wieszadełka, jak wskazuje uszko, ma formę kolczastej gwiazdy ujętej w obręcz bronzową, drobno karbowaną. Sama gwiazda jest emaliowaną. Środek jej ornamentu tworzy czterolistna rozetka ujęta w koła współśrodkowe. Emalia zrobiona jest z masy zielonej i niebieskiej. I tak zielone są trójkąciki występujące na końcach gwiazdy i powierzchnia koła stanowiąca tło dla rozetki, niebieski zaś był pas kołowy i prawdopodobnie listki rozetki. Całość przedstawia rzadki okaz bronzów emaliowanych, znalezionych na ziemiach polskich[4].
Perła, z masy szklanej, zasługuje również na uwagę. Sama, brunatna ma strój malowany w postaci żółtych linij zygzakowych równolegle ułożonych.
Przypuszczać należy, że badania zawodowych archeologów w borszczowskim powiecie zdołają wydobyć więcej analogicznych pomników.
Innem wykopaliskiem należącem do tej grupy jest duża popielnica (Tabl. IXa) znaleziona na cmentarzysku ciałopalnem, odkrytem przez p. Olgierda Wilczyńskiego w r. 1896 w Werbkach jampolskiego powiatu w gubernii podolskiej. Na pochyłości pagórka miało się w tej miejscowości obnażyć około 20 popielnic rzędami ustawionych, zawierających spalone kości nieboszczyków. Na cmentarzysku znaleziono nadto żelazną strzałę, kościany krążek z przewierconą dziurą i żelazną ostrogę z gwiazdkowem kólkiem; lecz nasuwają się pewne wątpliwości, czy te przedmioty pozostawały w ścisłym związku z urnami.

Popielnica na kole toczona, wykonana z siwej gliny przed-

  1. W zbiorach muzeum im. Lubomirskich.
  2. W zbiorach muzeum im. Dzieduszyckich, zob. Przewodnik po muzeum 1907, str. 92.
  3. Podobne okazy przytrafiają się wśród pompejańskich naczyń i południoworosyjskich.
  4. Emaliowana fibula ze wsi „Dworaki-Pikoty“ w Łomżyńskiem Zbiór wiad. t. VII tabl. VI, str. 89; emaliowane ozdoby z Meretzei na Bukowinie. Mitteil. der Zentral-Kommiss on 1893, str. 65; emailowa zausznica z Bedrykowiec Teka konser. 1900, tabl. IX.