Strona:PL Grzanowski Rzecz o układzie mowy Demostenesa.pdf/36

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

czemu sprzeciwia się §. 160., którym mowca rozpoczyna obronę wprost. Lecz i §§. poprzedzające §. 160. (t. j. §. 122–159.) uważać należy tylko za pośrednią obronę Demostenesa, co jest oznaką, że ustęp ten jest ciągiem dalszym pierwszej części głównej. Mowca bowiem przytacza z publicznej działalności takie wydarzenia, w których sam brał mniejszy lub większy udział, i podczas gdy Eschines postępował z niekorzyścią dla państwa, on natomiast pragnął dobra ojczyzny. W miarę jak Demostenes wykazuje przeciwne właściwości Eschinesa, własna jego działalność nabiera przez to większego znaczenia, albowiem w takiem połączeniu staje się wyraźniejszą i ważniejszą. Wogóle uwydatnić to musimy, że przedstawienie takiego właśnie kontrastu zarówno w głównych częściach t. m. jak i w pojedyńczych jej ustępach (np. exkursach a nawet w epilogu) jest znamienną właściwością naszej mowy i bez wątpienia najskuteczniejszym środkiem obrony.
Zgodnie otóż z Foxem utrzymujemy, że §§. 56–58. dają nam podział całej mowy, że druga część obejmuje §§. 110–121., do pierwszej głównej części należy wszystko inne i to nietylko §§. 60–109., lecz także §§. 121–296. i §§. 10–52., te ostatnie atoli §§. nie tak co do formy, jak raczej co do treści swojej, mając znaczenie προκατασκευής torującej drogę właściwej κατασκευή – a więc przynależą do σώμα τού λόγου[1]. W innych bowiem podziałach tej mowy jak z jednej strony dopatrzeć się tylko można największej dowolności w postępowaniu, tak z drugiej strony trudno odgadnąć, jakąto główną zasadą mowca w takim razie kierował się w podziale tej mowy, w której by owe części jako podrzędne części wyższej całości mogły się łączyć i w ogóle jaka całość z takich części mogłaby powstać. A przecież niepodobna przypuścić, aby dla takiego mowcy obojętny był układ całej mowy, któremu zawsze wielce zależało na odpowiedniej zasadom logiki budowie nawet zdań poszczególnych.

Jeśli tak Dissen jakoteż Dörschl dzieląc całą mowę na dwie części, – z których pierwszy z §. 126., drugi z §. 160. rozpoczyna drugą część główną mowy wyraźnie tę okoliczność zaznaczają, że w takim podziale mowy zyskuje ona na proporcyonalności obu części, to z naszej strony musimy najpierw wyrazić zdziwienie, aby mowca krępował się takim zewnętrznym objawem, powtóre jeszcze raz powtórzyć musimy, że mowcy mogło raczej zależeć na układzie części tej mowy według ich znaczenia

  1. Cfr. Dissen: p. 144: neque vero solum ad calumnias Aeschinis dissipandas praemissa sunt, sed cum ex ordine temporum iure praccedant reliquis, simul optime ad haec ipsa viam muniunt. Blass: III. l. p. 367.