Strona:PL Grzanowski Rzecz o układzie mowy Demostenesa.pdf/26

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

jako „sermo a persona iudicis aversus“ zupełnie ze wstępu wyrugować pragną, lecz zdaniem jego mniej stosownie, gdyż w takim razie wstęp staje się wyraźniejszy i dobitniejszy, jeżeli jest skierowany także do inne osoby. Wspomniawszy dalej, że retorzy nie zakazują jej użycia jako nie odpowiedniego we wstępie, ale nie sądzą, aby mogła być użyteczną, do radza posługiwać się nią tam, gdzie sprawa wymaga i przy tej sposobnośc dodaje: Et Demosthenes autem ad Aeschinem orationem in prooemio convertit, — co, jak wiadomo, nastąpiło w §. 11. t. m. Zauważając przede wszystkiem, że άποστροφή zarówno zachodzić może także w części dowodowej[1], uważamy powyższe słowa Quintiliana najpierw za nader ogólnikowe a powtóre własne jego słowa można mu przeciwstawić z zapytaniem, co w takim razie zyskuje mowca dla swojej sprawy; dlatego też nie mogę one w tym względzie rozstrzygać rzeczy. Uwzględnimy przeto inne po wody, skłaniające niektórych do oznaczenia wstępu z §. 11.[2].
 Są one następujące: a) Demostenes dopiero w §. 9–11. podaje oszczerstwa i kłamstwa za powód swego wystąpienia, przez co dopiero wstęp przygotowuje słuchaczów i b) mowca dopiero z §. 12. rozpoczyna właściwą obronę i w ten sposób staje się προοίμιον częścią ściśle złączona z całą mową.
 Co się tyczy pierwszego punktu a), rzecz po prostu da się zaprzeczyć tem, że już w §. 8. w słowach przez nas powyżej przytoczonych mowca przygotował słuchaczów, podając główną treść mowy, a więc ce ostateczny; co się zaś tyczy drugiego punktu b), to mylną jest rzeczą, jak poniżej poznamy, utrzymywać, jakoby obrona rozpoczynała się z §. 12. gdy w rzeczywistości już §. 10. taksamo należy do argumentacyi jak §. 12–17., skutkiem tego też odpada zarazem zdanie Pabsta i Nadrowskiego, z których jeden rozszerza wstęp do §. 16., drugi aż do §. 18. –

§. 2.

 Z §. 9. mowa Demostenesa staje się nader urozmaiconą i sztuczną pod względem swej budowy, stanowiąc w ten sposób przeciwieństwo do prostego założenia mowy Eschinesa[3]. Eschines bowiem podawszy w osta-

  1. ↑ Volkmann: j. w.
  2. ↑ Oprócz już wymienionych por. Korczyński: Über die Compos der Dem. Kranzrede p. 8.; Dörschl: p. 21., chociaż czyni to mniej stanowczo, mówiąc „Wenn §§. 1–11. das Prooemium ist, so ist dies geschlossen mittelst μνησθήσομαι“
  3. ↑ Blass: III. 1. p. 366. Najsumienniejszą i najgruntowniejszą pod tym względem pracą jest cytowane już przez nas dzieło Foxa, na którem też w tej części naszego traktatu prze-
Źródło: „https://pl.wikisource.org/w/index.php?title=Strona:PL_Grzanowski_Rzecz_o_układzie_mowy_Demostenesa.pdf/26&oldid=3394584”