Strona:PL Grzanowski Rzecz o układzie mowy Demostenesa.pdf/17

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

wiadomo, że mowca w czasie wielkiej drożyzny był komisarzem do zakupna żywności (σιτώνης)[1], jako άρχιθέωρος wysłany był ze strony państwa do Olimpii, dalej przypada proces Harpalosa, Demostenes dostaje się do niewoli, następuje ucieczka Demostenesa z więzienia, potem widzimy go zagrzewającego państwa peloponeskie do wojny z Macedończykami, a w końcu chroniącego się na wyspę Kalauryę. Wobec tego wszystkiego trudno zgodzić się ze zdaniem Petersena, aby Demostenes chciał a nawet mógł poświęcić wolny czas całkowitemu przetworzeniu mowy tak świetnym wynikiem uwieńczonej.

Słaba strona poglądów Petersena występuje nie tylko w tym kierunku na jaw, lecz także w części dla nas ważniejszej, dotyczącej samego układu mowy. Zdaniem jego (p. 3.) Eschines w swojej mowie uwzględnia jedynie tę mowę, którą z ust samego Demostenesa w sądzie usłyszał czyli innemi słowy: mowa Eschinesa wskazuje nam pierwotny układ i podział mowy Demostenesa, zostające w sprzeczności z przekazaną nam mową. Zachowując omówienie szczegółów do właściwego miejsca, zaznaczyć tylko pragniemy, że Petersen najpierw nie dopatruje się żadnej różnicy w tych słowach Eschinesa, które mu tylko za wybieg służą[2], a powtóre taksamo, jak powyżej, nie zdaje sobie sprawy w tym tak ważnym względzie, co przecież mogło Eschinesa nakłonić do zastosowania swego oskarżenia do obrony wygłoszonej przez Demostenesa. Gdyby nawet ze względu na porażkę, którą Eschines poniósł mową swoją, przypuścić można było, iż ona mogła go skłonić do tego kroku, aby módz skuteczniej podziałać na umysły czytelników, aniżeli dokonał tego na słuchaczach, to trudno z drugiej strony utrzymywać, aby mógł teraz dokazać o wiele lepiej aniżeli przedtem, kiedy miał zupełną swobodę w oskarżeniu. Eschines bowiem od początku znajdował się w korzystniejszem od Demostenesa położeniu, mógł otóż oskarżenie swoje tak ułożyć i uzasadnić, jak sam chciał i za stosowne uważał, podczas gdy Demostenes musiał liczyć się z oskarżeniem Eschinesa, które mógł poznać dopiero w dniu samej rozprawy. Dlatego możemy utrzymywać[3], że mowę Eschinesa w głównych zarysach o co nam głównie w tem miejscu się roz-

  1. Schaefer: III. 2. p. 239. i Hubo p. 30.8.
  2. Właśnie słowa §. 54. 55. Cfr. Reich: p. 42. „Indem er sich der beliebten Figur der προκατάληψις bedient, schiebt er seine eigene Disposition dem Gegner allen Ernstes unter; Dissen: p. 141.; Baerwinkel: p. 24.; – podczas gdy Petersen na tych słowach całą swoją rozprawę opiera, jakto wynika ze słów jego (p. 3.): primarius, unde tota fere disputatio pendet, locus est ille, quem legimus apud Aesch. in orat. adv. Ctes. §. 54-55.
  3. Kirchhoff: p. 59; Looff: p. 10.