Strona:PL Grzanowski Rzecz o układzie mowy Demostenesa.pdf/13

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

c) że domaga się, aby uwieńczenie Demostenesa obwieszczono w teatrze podczas Wielkich Dyonizyów.

∗             ∗

Ostateczne załatwienie tej skargi z przyczyn bliżej nam nieznanych[1] nastąpiło za archontatu Arystofonta — w sierpniu r. 330.[2] — a więc po upływie 6 lat od wniesienia skargi, kiedy w Atenach stronnictwo macedońskie wzięło górę i Eschines mógł sądzić, że nadeszła pora wywarcia zemsty na Demostenesie za niejedną doznaną od niego obelgę i upokorzenie, co też rzeczywiście przebija się w mowie jego w sposób zbyt rażący.
Nie roztrząsając wcale, czy Eschines był sprawcą tej przewłoki, jakto Baerwinkel utrzymuje w przeciwieństwie do zdania Spengla: Die sechsjährige Verzögerung des Prozesses war gewiss nicht die Schuld des Klägers[3], nie wchodząc także bliżej, dlaczego obaj mowcy, a przedewszystkiem Demostenes o tej niezwykłej przewłoce milczą, jakoteż nie dochodząc, kto spowodował jej wznowienie po tyloletniej przerwie, to jedno uwydatnić musimy, że rozchodziło się tu o wniosek przez Ktezyfonta uczyniony a przez radę przyjęty r. 336.[4], gdyż w każdym innym razie Demostenes nie byłby ύπεύθυνος, a zatem ten punkt musiałby odpaść tak w oskarżeniu, jakoteż w obronie[5].

Sprawa ta, najważniejsza bez wątpienia ze wszystkich spraw kiedykolwiek w Atenach toczonych, zajęła w wysokim stopniu umysły całego narodu[6], a dla Demostenesa tem donioślejszą okazać się musiała, że z zasądzeniem Ktezyfonta łączyło się najściślej potępienie całego kierunku politycznego mowcy. Nie może otóż ulegać wątpliwości, że ten szczegół wielce wpłynął na wszechstronne wykończenie naszej mowy, i już świadectwa starożytnych wymownie świadczą, że Demostenes rzeczywiście stanął w niej na najwyższym szczeblu doskonałości. Krótko wprawdzie, ale dobitnie określa Cicero znaczenie tej mowy w tym względzie słowy: ea profecto oratio in eam formam, quae est insita in mentibus nostris

  1. Ani Esch. ani Dem. w swej mowie o tej niezwykłej przewłoce nie wzmiankują. Hug (p. 7.) uważa za przyczynę tejże wypadki dziejowe: Der Prozess wurde nun inzwischen wohl der Zeitereignisse wegen — es erfolgte der Tod des Philips u. die Erhebung Alexand. liegen gelassen bis zum J. 330. Cfr. Looff: p. 4. Kirchhoff p. 1.
  2. Dionys. Hal. ep. ad Amm. 1. 12.; Plut. Dem. c. 24.
  3. Baerwinkel: De lite Ctesiphontea comm. p. 10; Spengel: Dem. Vertheid. des Ktes. w Abhandl d. k. bayer. Akad. der Wiss. philos. philol. Kl. X.“ p. 82.
  4. Baerwinkel: p. 17; Blass: p. 365; Fox: p. 229. — przeciwnie zaś Schaefer: p. 207.; Hug: p. 702. i 44.2.
  5. Cfr. Looff: p. 6.
  6. Esch. III. 56.; Cic. de opt, gen. orat. §. 22: ad quod iudicium concursus dicitur e tota Graecia factus esse.