Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/987

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

stała zdobyta i zburzoną przez sułtana egipskiego Bibara. — Księstwo Antyjochii rozciągało się na zachód aż do miasta Tharsus w Cylicyi, a na wschód aż do Heraklei. Pod tytułem: Antiquitates antiocheae (Gettinga, 1839), Ottfryd Muller ogłosił pełne erudycyi dzieło, historyi jego dotyczące.

Antyjope, bogini szumiących wiatrów, córka Nykteusa króla Teb i Polyxy, wedle Homera zaś, bożka rzeki Azopus, słynęła z piękności. Z objęć Jowisza wydala na świat Zetosa i Ambona. Czując się brzemienną, umknęła do Epopeusa do Sycyjonu i z nim weszła w związki małżeńskie. Lykos, brat Nykteusa, wydobywszy ją ztamtąd po wzięciu Sycyjonu i zabiciu Epopeusa, uwięził. Zrona Lykosa Dirce tyle jej w tej niewoli dokuczyła, że umknąwszy znowu, u synów schronienia szukała. Ci schwytawszy ścigającą ją Dirce, przywiązali do byka, który wlokąc po ziemi rozdarł ją w kawały. Za ten czyn Bachus wprawił Antyjopę w stan szaleństwa, przebiegającą całą Grecyję, dopóki jej nie wyleczył i za żonę nie pojął Fokus, na którego dwór przybyła. Z nim też razem pochowana w Titorei. — Antyjope Amazonka, córka Marsa i Otrery, żona Tezeusza i matka Hippolita. Darowaną była Tezeuszowi przez Herkulesa po zwycięztwie tegoż nad Amazonkami; poległa walcząc przy boku męża podczas drugiego napadu Amazonek na Attykę.

Antyk (z łacińskiego: Antiquus), oznacza części, cząstki i całości przedmiotów sztuki, jakiemi są: kamienie wklęsło i wypukło rznięte, naczynia rzeźbione, posągi i posążki z bronzu, marmuru lub drogich metali: zgoła wszystkie dzieła dłuta i pędzla dawnych wieków, które czas od zagłady ochronił, a odnoszące się do najwyższej potęgi i świetności sztuk u starożytnych ludów. Ogromna jest takowych liczba, pochodząca głównie z odkryć, wykopalisk i ruin dawnego Rzymu; to też początkowo tylko Rzym i niektórzy książęta włoscy posiadali owe skarby, w zbiorach zabytków starożytnej sztuki. Dziś w każdym niemal kraju, znajdują się osobne Muzea. Antyki dzielą na różne klassy podług epoki wieków, narodów i krajów, a że zbiory ich są zbyt kosztowne i nie każdemu do nabycia łatwe, starano się przeto późniejszemi czasy, każdy niemal rodzaj sztuki przez odlewy gipsowe rozpowszechnić; ztąd to powstały owe gabinety Antyków w odlewach, które wszędzie przy zbiorach naukowych, a nadewszystko przy Akademijach i szkołach sztuk pięknych, obejmują modele dla wprawy i studijów rysunku. W sztuce, przez wyraz Antyki pojmujemy same tylko posągi dawne greckie, odznaczające się kształtem form ciała, szlachetnością układu i wyrazem idealnego piękna. Do celniejszych należą: Gruppa Laokoona, Apollo Belwederski, Gladyjator Borghesich, a z późniejszych Antinous, Wenus Medycejska i t. p. Uznano powszechnie, że studyjować z Antyku, uczyć podług Antyku, jest ważném bardzo zadaniem dla poświęcających się sztuce, a poznanie form i całej charakterystyki Antyku, najpotrzebniejszym i koniecznym warunkiem usiłowania każdego artysty. Pojęli to dawni malarze włoscy, jak Michał Anioł, Rafael z Urbinu i następni; dla tego dzieła ich są wielkie, odznaczające się prawdą wyrazu, doskonałością zarysu i szlachetnością układu, ztąd to po wszystkich akademijach i szkołach sztuk pięknych, troskliwie i przedewszystkiem podług Antyków rysować zalecają, dla przyswojenia sobie pięknych i kształtnych form, swobody ruchów w układzie, a szczególnie wyrazu, jakiemi się dzieła plastyczne dawnych mistrzów odznaczają. J. F. P.

Antykamera, zwano w Polsce w XVI i XVII wieku przysionek, czyli sień we dworach szlacheckich, opatrzony często piecem i zastępujący przedpokój.

Antykonstytucyjoniści. Tak nazywano w XVIII wieku Jansenistów (ob.), dla tego że odrzucali papiezką konstytucyją Unigenitus.