Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/888

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

gactwem kolorytu, czerpane są po większej części z podań ludowych, niekiedy jednak także z Historyi świętej. Właściwe atoli poemata bohaterskie Anglosaxonów zaginęły, a ślady ich tylko pozostały się np. w Pieśni podróżnika (Traveller’s Song) i w Beowulfie, sięgającym aż VIII stulecia. Od epoki wprowadzenia chrystyjanizmu poezyja przybrała kierunek religijny; obfity zbiór pieśni i legend i tym podobnych wierszy nabożnych, znajdujących się w Exeler i w Vercelli, wydał Thorpe (Londyn, 1827 i 1842). Typem tego rodzaju jest przypisywana żyjącemu w VII wieku Kaedmonowi Parafraza Genezy, wydana przez Bouterweka (Elberfeld. 1847); o niektórych innych ob. Angielska literatura. Z pomiędzy zabytków prozy anglosaxońskiej. najwaźniejszemi są przedewszystkiem prawa kościelne i świeckie od Etelbirta z Kentu (pod koniec VII wieku) aż do Kanuta; najlepszą edycyje uskutecznił Thorpe p. t.: Ancient laws and institutions of England (Londyn, 1840). Na czele dzieł historycznych, oprócz przekładu z Orozyjusza przez Alfreda (ob.), stoi Anglosaxon Chronicle, doprowadzona do 1154 r.; najliczniej atoli uprawianą była teologija, z której obok legend Apolonijusza z Tyru, Furzeusza, Neota i innych, wymienimy mianowicie liczne homilije, których najobfitszy zbiór, rozpoczęty przez biskupa Elfryka, wydał Thorpe (2 tomy, Londyn, 1847). Tenże Elfryk przełożył także Stary Testament; w Durham-book znajduje się przekład całej Biblii z ósmego stulecia. O stanie nauk ścisłych i przyrodzonych z Anglosaxonów bliższe wiadomości znajdują się w dziele Wrighta; Treatises on sciences written during the middleages (Londyn, 1841), oraz w Michel: Bibliotheque anglosaxonne (Paryż, 1837).

Angola, w najodleglejszém znaczeniu całe pobrzeże zachodnio-afrykańskie, między przylądkiem Lopez de Gonsalvo i Benguelą, w bliższém zaś podległe Portugalii królestwo w Niższej Gwinei, pomiędzy rzekami Koanza i Danda, liczące rozległości 14, 700 mil □ i około 360, 000 mieszkańców. Kraj ten, niezmiernie urodzajny, odkryty został r. 1488 przez Portugalczyków, którzy dotychczas w nim panują. Pod lepszą administracyją dochody z niego mogłyby być ogromne, gdyż obfituje we wszystkie płody południowe, jak: kawa rosnąca dziko, trzcina cukrowa, palmy, krzew bawełniany i t. p., a nadto góry, gęstemi pokryte lasami, wydają srebro, miedź i żelazo. Metale te, oraz wosk, kość słoniowa i niewolnicy Negrowie stanowią artykuły wywozowe. — Angola albo Loanda, nazywa się także miasto stołeczne posiadłości portugalskich w Afryce zachodniej, siedziba generał-gubernatora, liczące przeszło 20, 000 mieszkańców, pomiędzy któremi missyjonarze portugalscy od r. 1491 rozszerzają wiarę chrześcijańską.

Angor, w mitologii celtyckiej Deiwr, syn Madjena lub Sejthenina, sprawca i szafarz wszego dobrego, wąż światłości, przewiercający najgrubszą ciemność, nieprzezwyciężony pan, znaczy tyle co Ormuzd, Biełboh czyli Biały-bóg. Inne imiona jego są: Maryn, Meryn.

Angora, starożytna Ancyra, miasto na wschodnim krańcu tureckiego ejaletu Anatolii w Azyi Mniejszej. Według podania, zostało ono założone przez Midasa frygijskiego, pod rzymskiém zaś panowaniem było główném targowiskiem całego handlu wschodniego. Cesarz August przyozdobił Ancyrę, za co wdzięczni mieszkańcy wznieśli mu świątynię marmurową, z napisami opiewającemi jego czyny wojenne. Napisy te, znane pod nazwą Monumentum Ancyranum, ważne są bardzo dla nauki dziejów starożytnych. Dzisiejsza Angora liczy 40, 000 mieszkańców, pomiędzy któremi 8, 000 chrześcijan, i jest stolicą biskupów greckiego i armeńskiego. Słynne po świecie całym są hodowane tu kozy i sporządzane z ich włosa wyroby. Koza angorska, odmiana domowej, odznacza się długiém, jedwabistém włosiem, spadającém aż na nogi w kosmykach ośmio-calo-