Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/889

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

wych, które strzyże się dwa razy do roku. Zdaje się, że klimat Angory wpływa bardzo na wyborowe własności tego materyjału, kozy bowiem tameczne, przeniesione do Europy, prędko się wyradzają. Włos ten, przerobiony na nici lub materyje kamlotowe, stanowi artykuł rozległego handlu. Skóry kóz angorskich dają wyborny safijan i korduan wschodni. Roku 1402 zaszła pod Angorą wielka bitwa między Turkami i Tatarami, w której Timor pobił i ujął w niewolę sułtana Bajazeta I.

Angorska koza (Capra aegagrus anorensis). Odmiana kozy pospolitej; ciało ma krótsze, nogi dłuższe jak zwyczajna, uszy długie zwieszone. Pokryta włosem delikatnym, długim na 8 do 9 cali, białym albo popielatym. Samiec opatrzony jest rogami prawie takiej długości jak u samca gatunku zwyczajnego, lecz te są bardziej spłaszczone i spiralnie zwinięte, rogi zaś samicy są krótsze. Żyje w okolicach Angory, gdzie podobnie jak u nas owce, stadami ten gatunek kóz jest utrzymywany, a to dla wełny, którą strzygą lub wyczesują. Skóry tych zwierząt wyprawiane bywają na najprzedniejsze safijany wschodnie, mleko zaś i mięso używane na pokarm. Kozy angorskie łatwo przyzwyczajają się do klimatu Europy środkowej i bywają hodowane w różnych miejscowościach Niemiec, Hollandyi, Anglii, Włoch i t. d., lecz wełna w tych krajach nie dosięga ani tej delikatności, ani długości, co na Wschodzie. We Francyi z połączenia samca kozy angorskiej z samicą kozy kaszemirskiej otrzymano odmianę, której włosy wyższej są wartości, niż wełna kozy angorskiej właściwej, w Europie hodowanej. Są także odmiany psów, kotów i królików odznaczające się włosami długiemi, jedwabistemi, pochodzą one z okolic miasta Angory, i dla tego angorskiemi są zwane; w Europie wkrótce się wyradzają.

Angorska wełna, tak nazywa się szerść kozy angorskiej; bywa ona koloru białego i innych barw pośrednich, aż do ciemno-szarej, rzadko czarnej, pojedyncze włosy długie na 8 — 9 cali i delikatne jak jedwab. Odróżniają prawdziwą i bajbezarską wełnę angorska; ostatnia nie jest lak delikatna jak pierwsza, lecz lepiej oczyszczona i dla tego bielsza. Wielka ilość przędzy z tej wełny jest przedmiotem handlu wywozowego i dawniej w takim tylko stanie znaną była w Europie, gdyż wywóz surowej był zakazany. Mole chciwie się wełny angorskiej chwytają i dla tego napuszczają ją kamforą, lub trzymają w skrzyniach szczelnie zamkniętych. Najdelikatniejszej wełny dostarcza Persyja, lecz ta prawie zupełnie na Wschodzie jest spotrzebowywaną. Używają wełny angorskiej na wyrób kamlotów, produkowanych w Angorze, które bywają fijoletowej lub czarnej barwy i są noszone przez znakomite kobiety tureckie; na sukno bardzo miękkie w dotknięciu, lecz nietrwałe, tudzież na kapelusze. Na wyrób sukien używają także szerści królika angorskiego.

Angostura, teraz Ciudad Bolivar, stolica prowincyi Gujany, w południowoamerykańskiej rzeczypospolitej Venezuela, położona amfiteatralnie nad rzeką Oreuoko, o mil 80 od jej ujścia. Ulice miasta szerokie, proste i równoległe i domy starannie zbudowane, piękny przedstawiają widok. Angostura założoną została jeszcze r. 1586 nieco poniżej, a r. 1764 odbudowaną w miejscu teraźniejszym. Liczba mieszkańców jej nie dochodzi dziś 10.000, wzrasta jednak ciągle i z czasem miasto to stanie się może jednym z najważniejszych punktów handlowych Ameryki Południowej. Artykułami wywozowemi są: bawełna, tytuń i kakao; towary europejskie wprowadzają okręty angielskie, francuzkie, północno-amerykańskie i hanzeatyckie. Żeglugę parową na rzece Orenoko prowadzi towarzystwo kupców północno-amerykańskich. Dnia 15 Lutego 1819 zgromadził się w An-