Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/763

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

ich, trzy miesiące pośród nich przepędziwszy. Nic przestawał wyrzucać osadnikom ich występków i grzechów; na placach publicznych, po miastach brezylijskich, w radach rządowych, z zapałem bronił sprawy Tamuyos. „Uderzyliście na nich, mawiał, bez względu na traktaty; wbrew prawu przyrodzonemu zamieniliście ich w niewolników; pozwoliliście waszym dzikim sprzymierzeńcom pożerać swoich jeńców i t. d. Wielkorządca Memdesa gdy zażądał pomocy Indyjan, celem wyrugowania Francuzów z Rio Janeiro, Anchieta był im przydany jako naczelnik duchowny. W czasie dwuletniego oblężenia umiał zachować porządek między nimi. Przy pomocy wiernych swoich Indyjan, wiele się przyczynił do założenia tego miasta, które stało się później stolicą Ameryki portugalskiej. Mianowany prowincyjałem brezylijskim, nie zaniedbywał wędrówek apostolskich, nawrócił część Maramozyjanów, których dalsza nauka powierzona była później księdzu Viegas. Dla licznych, zdumiewających cudów, Anchieta był nazywany wielkim Thaumaturgiem czasów nowożytnych. Umarł r. 1597 w Retirygba. Żywot jego opisali Vasconcellos w języku portugalskim, a Beretarius w łacińskim (Vita Anchietae, Lugduni 1617). L. R.

Anchizes, syn Kapysa, a prawnuk Trosa, spokrewniony z rodziną trojańską, był władcą w Dardanie. Wenus, pięknością jego ujęta, oddała mu się w kształcie pasterki frygijskiej na górze Ida i urodziła Eneasza. Ten na własnych barkach uratował ojca podczas spalenia Troi, zkąd go uniósł do okrętu. Anchizes zinarł w podróży w Sycylii. Wedle innego mytu, za wyjawienie w przystępie pijaństwa tajemnych miłostek z Wenerą, został rażony piorunem przez Jowisza.

Anchylops (z greckiego: anchis blizki, ops oko), jest to mała nabrzmiałość obok wewnętrznego kąta oka spowodowana, albo zapaleniem tkanki łącznej podskórnej, podobnem do zwykłej wrzodzianki, albo obecnością cysty. Czasami po przejściu tej choroby pozostaje mały, dość głęboki wrzodzik, który nosi nazwisko aegylops. Zapalenie woreczka łzawego ma częstokroć do anchilops bardzo wielkie podobieństwo. Dr. K. K.

Ancile (po łacinie: puklerz), tarcza, która według zapewnienia Numy Pompilijusza, w czasie zarazy trapiącej Rzym, spadła z nieba i miała być zakładem pomyślności państwa Rzymskiego. Obawiając się, iżby ten puklerz nie zaginął, Numa kazał zrobić jedenaście zupełnie doń podobnych, tak, że sam nawet nie mógł ich rozróżnić. Warron mówi, że były obcięte z obu stron i miały 2 stopy długości. Straż nad niemi król polecił dwunastu kapłanom, Salii zwanym. Później Tullus Hostilius liczbę tych puklerzy i kapłanów podwoił. Noszono je po mieście w czasie trzydniowej uroczystości na początku Marca i wtedy nie można było się żenic, ani też nic ważnego przedsiębrać. Ktokolwiek rozpoczynał wojnę, udawał się do przedsionka świątyni Marsa, gdzie te puklerze: ancilia, strzeżono, a wstrząsając niemi, dotykał się zarazem włóczni bożka i wołał: „Mars vigila! Czuwaj Marsie!“

Ancillon, protestancka rodzina z Metz, zmuszona emigrować do Pruss w skutek odwołania edyktu Nantejskiego. — Ancillon (Dawid), urodzony w Metz 1617 r., wychowywał się początkowo u Jezuitów, następnie w Genewie, wykładał potem teologiję w Charenton, Meaux i Metz. Po odwołaniu edyktu Ancillon udał się do Frankfurtu, ztamtąd do Hanau, gdzie przyjął obowiązki kaznodziei francuzkiego przy kościele reformowanym. Umarł w Berlinie 1692 roku. — Ancillon (Karol), syn poprzedzającego, urodził się 2S Lipca 1659 r., był podczas odwołania edyktu adwokatem w Metz i należał do deputacyi protestanckiej, która się udała do dworu Wersalskiego z prośbą o cofniecie odwołania edyktu. Po nadaremnych staraniach i zabiegach Ancillon wydalił się do Berlina, gdzie przyjęty