Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/667

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

w Augsburgu 1821 r. p. t. Hausvieharzneibuch; Vokständiges Handbuch der praktischen Pferdearzneikunst. wydanie 2gie 1825; Ueber Verbesserung und Veredelung des Landespferdezucht durch Landesgestuteanstalten, Norymberga 1829—31, 3 tomy. Prócz tego wydał dzieło Reitzenstein’a: Volkommener Pferdekenner, Norymberga, 3 tomy 1805; Sebald’a: Geschichte des Pferdes, tamie 1812, i tegoż: Volstandige Naturgeschichte des Pferdes, Ansbach 1815. — Ammon Jerzy Bogumił, brat poprzedzającego ur. w Trakchnen 1780, inspektor stada rządowego pruskiego w Vesra, zjednał sobie także imię zdolnego praktycznego i naukowo-wykształconego Weterynarza. Z pism jego wymieniamy: Von der Zucht und Veredelung der Pferde durch offentliche und Privatgestutte, Berlin 1818; Magazin fur Pferdezucht, Hildburghausen 1826, i Ueber die Eigenschaften des Soldatenpferdes, Berlin 1828.

Ammon (Fryderyk Wilhelm Filip), najstarszy syn Krzysztofa Fryderyka Ammona, professora teologii w uniwersytecie w Erlangen, urodził się r. 1791 w tém mieście. Odbywał nauki w Getyndze, Erlangen i Jena. Od r. 1813 był pastorem w Buttenheim, potem w Mersleach, zaś od r. 1820 archidyjakonem i professorem teologii w Erlangen. Zyskał sobie imię pismami popularno-teologicznemi, z których celniejsze sa: Rudolf’s und Ida’s Briefe uber die Unterscheidungslehren der protestantischen Kirche (Drezno 1827); — Galerie denkwurdiger Personen, welche in XVI, XVII und XVIII Jahrhunderten sur katholische Kirche ubergetreten sind (Erlangen, 1833).

Ammonici. Ojcem tego narodu, według Pisma Świętego, był Ammon, (co znaczy „syn ludu mego“), syn Lota i młodszej jego córki. (I. Mojż. 19, 35, 38). Za czasu Mojżesza, Ammonici mieszkali na wschód morza Martwego i Jordanu, za krainą położoną między Arnon i Jabbok, zkąd wygnali silne plemię olbrzymów Zomzomitów, (złośliwi albo niecnotliwi), lud wielki i mnogi, wzrostu wysokiego, podobny ludowi Enacim (V. Mojż. 2, 19—21). Poprzednio mieszkali w kraju leżącym między dwiema rzekami, który wyraźnie zwany jest połową ziemi Ammonitów (Joz. 13, 25): i za czasu Sędziów, zażądali zwrotu go od Izraelitów, którzy ziemię tę zabrali Amorrejczykom. Ammonici przeto wygnani byli ztąd przez Amorrejczyków jeszcze przed Mojżeszem, i dla lego kraj ten dostał się w moc Izraelitów, podczas zawojowania ziemi Chananejskiej, gdy oni zwyciężyli Amorrejczyków, chociaż odebrali rozkaz nienapastowania Ammonitów. To była jedna z głównych przyczyn ciągłej nieprzyjaźni między Ammonitami a Izraelitami. Od początku okresu Sędziów do śmierci Othonijela, Ammonici sprzymierzali się z Moabitami, celem wytępienia Izraela; nieco później uciskali pokolenia za-jordańskie, lecz nakoniec poraził ich Jefte. W początkach panowania Saula, Naas, król Ammonitów, uderzył na Jabes w Galaad, i mieszkańcom, którzy sprzymierzyć się z nim nie chcieli, zagroził że wyłupi wszystkim prawe oko, i da ich na pośmiewisko w Izraelu; ale Saul przyszedł im w pomoc i pobił Ammonitów. Dawid atoli był w przyjaźni z tymże Naasem, i po jego śmierci wyprawił posłów do syna jego Hanona, z wynurzeniem żalu i pociechy. Ale Hanon zelżył ich, ogoliwszy im połowę bród i poobcinawszy szaty; zkąd wynikła wojna mściwa, w której wyginęła wielka liczba Ammonitów. Później, sprzymierzywszy się oni z Moabitami, prowadzili wojnę przeciw królowi judzkiemu Jozafatowi, który ich poraził. Joatan, następca Ozyjasza, zmusił ich na lat kilka do płacenia daniny. Prorocy często wyrzucali Ammonitom nieprzyjażń względem Izraela, najazdy ziem za-jordańskich, przymierze z Chaldejczykami, podczas zawojowania Judei i Jeruzalem. Za powrotem Izraelitów z niewoli, Ammonici połączyli się z Samarytanami, aby