Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/520

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

rakie zastosowanie; w małych dozach wywiera działanie wzmacniające, w większych zaś rozwalnia i krew ku organom dolnym sprowadza; wchodzi do składu ziarnek zdrowia doktora Franka, pigułek Morrissona, Boulin’a, Andersona i t. p. Używają go też w lakiernictwie i farbierstwie. S. P. — Xaw. R.

Aloesowe drzewo, Agaloch albo Kalambak, ciało znane na wschodzie pod nazwiskiem ajaludzin i używane jako kadzidło od czasów niepamiętnych, odznaczające się zapachem bardzo przyjemnym, i z tego powodu jest nadzwyczaj wysoko cenione. Zdaje się że otrzymują je przez gotowanie w wodzie kawałków drzewa z rośliny Aquilaria Agallochum (Roxburg) rosnącej w górach Tybetu. Rzadko bywa do Europy z Indyj wschodnich przywożone. Pod nazwiskiem drzewa aloesowego napotyka się w handlu drzewo z gatunku Daphne odora, które w kadzeniu wydaje zapach przyjemny.

Alogijanie, heretycy, w pierwszych wiekach chrześcijaństwa. Do nich zwykle stosują wzmianki ś. Ireneusza (Adv. Haeres. III, 11, 9), i ś. Dyjonizyjusza Wielkiego, biskupa alexandryjskiego (Euzeb., Hist. Eccl. VII, 25). Imię ich atoli po raz pierwszy występuje u ś. Epifanijusza (Haerec., 51), który mówi o nich obszernie, ale niedosyć dokładnie. Według zdania powszechnego, Alogijanie byli: 1) nieprzyjaciółmi bóstwa Jezusa Chrystusa, to jest Słowa, po grecku logos; 2) przeciwnikami pism ś. Jana ewangelisty; 3) nieprzyjaciółmi Montanistów. Toczył się o Alogijanów spór między dwoma teologami niemieckimi spółczesnymi Döllngerem i Hefele. Ostatni popierał trzy powyższe określenia sekty. Döllinger zaś utrzymywał przeciwnie, że Alogijanie byli gałęzią Montanistów. — W Hollandyi Alogijanami nazywano Socynijanów, którzy zaprzeczali bóstwa Chrystusa, to jest Słowa przedwiecznego. L. R.

Alogotrofija (z greckiego), stan chorobliwy, Objawiający się nadmierném lecz nierówném żywieniem jednej części ciała.

Aloidy, tak zwali się ze swego ojczyma, Aloeusa, dwaj synowie Neptuna i Ifimedii, Otus i Efijaltes, olbrzymi nadzwyczajnej wielkości i siły, którzy w młodzieńczym jeszcze wieku dobywali się do nieba, zkąd przez Apollina pospychani i strzałami pozabijani zostali. Za karę przywiązano ich w Tartarze do słupa, gdzie sępy żarły im wnętrzności, a sowa ustawicznie wrzeszczała po nad ich głowami. Wedle innych, za zdradą Dyjany pozabijali się sami na wyspie Naxos.

Aloizy Gonzaga, Ś., ob. Gonzaga Aloizy.

Alompra, Alunq-P’Hura, czyli Alomandra-Prau, założyciel państwa Birma-nów i panującej tamże dynastyi. Kiedy w 1752 roku Beingu-Della, król Pegu, zdobył państwo Awy, Alompra był Birinanem niskiego pochodzenia, ale przedsiębierczym i śmiałym, i piastował urząd przełożonego nad miasteczkiem Manchabu. Miał wówczas wieku lat 12. Jarzmo Peguanów ciążyło nad krajem zdobytym i nakoniec stawało się nieznośnem; sam Alompra, ciężko obrażony, zapewnił sobie pomoc stu odważnych ludzi. Załoga miasta składała się z 50 żołnierzy peguańskich; tę więc pewnej nocy napadłszy, w pień wyciął. Było to hasłem powstania, zwłaszcza gdy nadeszło 1000 Peguanów dla zemszczenia śmierci poległych; każdy jął się obrony z rozpaczą, wiedząc dobrze, że łaski spodziewać się nie może. Alompra pobił wysłane przeciw niemu wojsko, za jego przykładem w innych także miastach zatknięto sztandar rokoszu, siły jego wzrosły i jedno zwycięztwo odnosiły po drugiém. Gdy wiadomość o tych wypadkach doszła do króla Beinga-Bell, brat królewski, Apporaza, stanął na czele ogromnej floty, która odpłynęła w Styczniu 1574 roku rzeką Irawaddi pod Awę, obsadzoną przez 10,000 powstańców. Dowodził w Awie syn Alompry Szembuan, sam zaś Alompra z wojskiem stał nad granicą, wszakże na wiadomość o przybyciu floty nieprzy-