Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/521

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

jacielskiej w 10,000 żołnierza pociągnął na odsiecz stolicy i walną tu stoczył bitwę, w której Peguanie stanowczo pobici, zmuszeni zostali do ucieczki. Wkrótce potém upadły również inne warowne miejsca w kraju, tak iż z końcem 1754 roku żaden już Peguanin nie postał na ziemi birmańskiej. Alompra powitany przez naród oswobodzicielem i dyktatorem, pobił jeszcze w następnym roku (21 Kwietnia 1755 r.), powtórną wyprawę Apporazy pod Synagong, i na polu zwycięztwa założył miasto Rangoon, nową swą rezydencyję. Szczątki armii peguańskiej cofnęły się za mury Syryjamu, a teraz już sam Alompra wkroczył do Pegu, zdobył fregatę francuzką na żołdzie peguańskim, której załogę w pień wyciąć rozkazał i z taką siłą obiegł nieprzyjacielską stolicę, że Benigga-Della zmuszony był poddać się na łaskę i niełaskę (1757 roku). Następnie Alompra podbił jeszcze Martaban, wschodnie Pegu aż po granice Syjamu, Tavoi, oraz należące do Syjamczyków Mergui i Tenasserim, przez co zupełnie już państwo peguańskie wcielił do Birmańskiego; w czasie wyprawy na Syjam umarł 1760 roku. Nadzwyczajny ten człowiek wzrostu był wysokiego i wielkiej siły fizycznej, waleczny, surowy aż do okrucieństwa, pełen wielkich projektów, jeden z tych ludzi, których od czasu do czasu zsyła Opatrzność, żeby przez nich wykonać swe zamiary. Alompra założył największą monarchiję w Indyjach, a dynastyja jego umocniła się najzupełniej pod jego następcami. F. H. L.

Alonzo, (ob. Alfons).

Alopa (Lorenzo Fracisci d’), znany także pod nazwiskiem Francisci de Venetiis, uczony w XV wieku drukarz florencki, szczególnie biegły w języku greckim, zkąd też i jego edycyje klassyków greckich bardzo są poszukiwane. Druki jego odznaczają się również pod względem technicznym, pięknemi kapitalikami na początku rozdziałów i wielką dokładnością typograficzną.

Alopecyja (z greckiego alopex lis), pełznienie włosów, łysina: alopecia wyraz grecki, dosłownie znaczy wypadanie włosów u lisa, ponieważ dostrzeżono, że zwierz ten na starość dostaje świeżby, albo może i liszaju, z powodu którego szerść mu wyłazi, od tego powstaje golizna na skórze, czyli łysina. Zdaje się więc, że i nazwanie polskie łys, łysina z tego samego źródła początek bierze, to jest od wyrazów lis, lisimi, tembardziej że i po słowacku mówi się lisy (ob. słownik Lindego). U starożytnych pełznienie włosów musiało być bardzo pospolitém, ponieważ najznakomitsi swego czasu lekarze, szczegółowo o niem traktowali, jako: Asclepiades, Archigenes, Galen, Cels i wielu innych. Kobiety mniej podlegają łysieniu niżeli mężczyźni. Pełznienie włosów na głowie bywa: częściowe, całkowite, przypadkowe, przedwczesne i ze starości. Stąd też podziały naukowe i rozmaite jego nazwania pochodzą; Madrasis oznacza pełznienie włosów przemijające, powolne; włosy tylko rzadszemi się stają, nie pozostawiając nigdzie obnażonej powierzchni. Alopecia wypełznięcie włosów na głowie, brodzie lub brwiach, pozostawiające goliznę czyli łysinę, nakształt oszpecenia, któremu lisy na starość podlegają. Ophiasis wypełzanie włosów wężykowato. Włosy niekiedy zaczynają wyłazić od tyłu głowy, postępuje to naprzód ku uszom z obu stron na parę cali szeroko, przechodzi nawet poza uszy i aż do czoła dosięga. Phalaerosis właściwa łysina, czyli wychodzenie włosów stałe, najzwyczajniej od przodu głowy, pozostawia po sobie gładkość i połysk skóry, a włosy więcej nie porastają. Pełznienie włosów z dwojakiego źródła pochodzi: raz przyczyna może być ogólna, drugi raz miejscowa. Do pierwszych należą: dziedziczność, wada przyrodzona, epidemiczna, czasem niedocieczone usposobienie szczególniej u kobiet, gorączki, katalepsia, połogi, suchoty, wyniszczenie, biegunka, zbyteczne uciechy miłosne, nauki, troski, przestrach, przymiot (syphilis), merkuryjusz,