Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/338

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

do wydania dzieła: Litographische Copien von Originaldhandzeichnungen berühmter aller Meister aus der Sammlung des Erzherzogs Karl. Dzieło to wychodzić zaczęło w Wiedniu w r. 1830 i do r. 1842 wyszło tylko 38 zeszytów, każdy o czterech rycinach. Jul. B.

Albert (Franciszek August Karol Emmanuel), książę Saxen-Koburg-Gotha, małżonek królowej Angielskiej Wiktoryi, urodził się dnia 26 Sierpnia 1819 r. Wychowany starannie wraz z starszym swym bratem Ernestem, Albert zwiedził potém uniwersytet w Bonn, gdzie oprócz nauk politycznych, zajmował się czynnie chemiją, historyją naturalną, malarstwem, muzyką i ćwiczeniami rycerskiemi. Młody książę, obdarzony wszelkiemi przymiotami ciała i duszy, spodobał się królowej Wiktoryi, która go też wybrała na małżonka w dniu 10 Lutego 1840 roku, nadawszy mu przed ślubem jeszcze, tytuł „Królewskiej Wysokości,“ akt naturalizacyi, godność Feldmarszałka, dowództwo honorowe nad dwoma pułkami armii angielskiej, oraz 30,000 funtów szterlingów listy cywilnej. W r. 1842, Albert otrzymał patent na obywatelstwo honorowe Londynu, a w pięć lat później, kanclerstwo uniwersytetu w Cambridge, jedne z największych godności w Anglii. W 1858 r. królowa nadała mu tytuł księcia małżonka (Prince Consort). Książę Albert mało oddaje się polityce, ale za to sztuki piękne i przemysł znajdują w nim wielkiego miłośnika i gorliwego protektora; jego to głównie inicyjatywie za wdzięczyć należy pyszną wystawę powszechną, w 1851 roku w Londynie. Jest on ojcem trzech książąt i czterech księżniczek, z których najstarsza w 1858 r. zaślubioną została młodemu księciu Fryderykowi Wilhelmowi, synowi księcia regenta i domniemanemu, następcy tronu Pruskiego.

Albert (Alexander Marcin), członek rządu tymczasowego francuzkiego, podczas rewolucyi Lutowej 1848 r.; urodził się w Bury, depart. Oise, w 1815 roku. Albert uczył się najprzód mechaniki u stryja swego Ribou w Paryżu, potem pracował po różnych warsztatach, nareszcie w 1848 r. został pomocnikiem w fabryce guzików i redaktorem dziennika „L’ Atelier.“ Wybrany na członka rządu tymczasowego, Albert piastował tę godność aż do dnia 8 Maja 1858 r., pełniąc przytém obowiązki naczelnika komissyi nagród narodowych, oraz wice-prezydenta wielkiej komissyi robotniczej, która się zawiązała w dniu 1 Marca pod prezydencyją Blanka. Albert zasiadał także w zgromadzeniu narodowém, jako deputowany departamentu Sekwany, lecz 15 Maja 1848 r., wziąwszy czynny udział w powstaniu socyjalistów, skazanym został wraz z Barbèsem na długoletnie więzienie, które odsiadywał najprzód w Doullens, następnie w Belle-Isle. Ostatniemi czasy przewieziono go do Tours.

Albert Wielki, (ob. Albertus).

Albertet, poeta prowansalski, żyjący przy schyłku XIII wieku, obrał sobie za przedmiot swych pieśni piękną i wykształconą margrabinę Malespine. Ta nie została obojętną na uwielbienia poety, przesyłając mu w darze konie, klejnoty i pieniądze. Spostrzegłszy wszakże, iż zapały poety szkodę przynoszą jej reputacyi, prosiła go, aby się od niej usunął. Albertet był posłuszny bogini swego serca, z żalem przeniósł się do Tarascony, śpiewał jeszcze na jej cześć, aż z miłości, żalu i tęsknoty życie zakończył.

Alberti (Leone Battista), znakomity we wszystkich prawie sztukach pięknych artysta, ur. we Florencyi r. 1398, um. 1472, pochodził ze starożytnej familii szlacheckiej; z początku oddawał się z zapałem nauce prawa i języków starożytnych, i w młodym wieku napisał po łacinie komedyję: Philodoxios, którą Aldus Manucyjusz młodszy wydrukował jako utwór rzymskiego poety Lepidusa, zostawił oraz kilka innych dzieł w językach łacińskim i włoskim, po części treści nau-