Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/272

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

pięćdziesiątdniowy przeciąg czasu (od Wielkanocy do Zielonych świątek) ma być dla całego Izraela czasem żałoby, przez który Żydzi nie powinni golić brody, strzydz włosów, nosić nowych sukni, ani też zawierać małżeństw. Przypisują Akibie księgi kabalistyczne Jezirah (o mądrości i imieniu Boga), o których jest wzmianka w Talmudzie; Olhiot (o znaczeniu mistycznem głosek hebrajskich) i Mechilta. O ile działalność Akiby, wielkiej była wagi dla jego narodu w ogólności, o tyle wpływ jego polityczny stał się szkodliwym dla spółziomków. W rzeczy samej, osobisty jego zapał i mylne obrachowanie czasu przyjścia Messyjasza, wciągnęły go do stronnictwa Bar-Kochba (syn gwiazdy), przezwanego później Bar-Chosba (syn kłamstwa), demagoga żydowskiego, który udawał się za Messyjasza, i podburzył Żydów, za Adryjana cesarza, do zrzucenia jarzma Rzymian. Akiba towarzyszył nawet w czasie wojny Bar-Kochebowi i znaczeniem osobistém powiększył zaślepienie Żydów. Z początku Bar-Kochba działał nader pomyślnie przeciw orężowi rzymskiemu; opanował nie tylko Jeruzalem, ale wiele innych miast warownych w Palestynie, tak, iż Adryjan wysłać musiał przeciw niemu Juli— jusza Sewera, jednego z wodzów swoich, znajdujących się w Brytanii. Ten odzyskiwał miasta i warownie jedne po drugich; nakoniec, po strasznej rzezi, zdobył twierdzę Betkar, gdzie się schronili Bar-Kochba i Akiba. Pierwszy z nich zginął podczas szturmu, Akiba wzięty w niewolę i wtrącony do więzienia. Tu odrobinę wody, którą mu dawano do picia, używał na ablucyję, aby nie uchybić przepisom zakonu. Okropne go czekały męki: żywemu skórę zdzierano żelaznemi szczotkami. Wytrzymał te katusze cierpliwie, a gdy podczas nich nadeszła godzina modlitwy Schema, „Słuchaj Izraelu, Pan Bóg nasz, Pan jeden jest,“ (Deuter., 6, 4), odmówił ją; gdy wyrzekł słowo „jeden,“ skonał (około r. 135 po N. C). L. R.

Akielewicz, kanonik kijowski, proboszcz lixnieński żyjący na początku XIX wieku, wydał w Wilnie Grammatykę Łotewską.

Akijurgija, nauka operacyj chirurgicznych, albo chirurgija operacyjna; jest to nauka o wykonywaniu operacyj, tak krwawych jak i nie krwawych, za pomocą narzędzi chirurgicznych, i o stosowném użyciu tych ostatnich. Wielka rozległość, jakiej Akijurgija od końca zeszłego stulecia nabyła, usprawiedliwia jej oddzielne traktowanie w pismach i ustnych wykładach z katedry. Historyją Akijurgii należy do historyi chirurgii, której ona najznakomitszą część stanowi. Z bogatej literatury tej nauki wymieniamy: Blasius, Handbuch der Akiurgie, 3 tomy, Halla 1839—42; tegoż: Akiurgische Abbildungen, Berlin 1841; Diefenbach, Die operative Chirurgie, 2 tomy, Lipsk 1844—48; Malgaigne, Manuel de Medecine operatoire, Paris 1849 r.

Akimow, znakomity malarz rossyjski, kształcił się w Niemczech, Francyi i Włoszech, gdzie, zwłaszcza w Rzymie, Florencyi i Bononiij długi czas przebywał. Kilka najpiękniejszych jego obrazów znajdują się w nowej cerkwi ś. Aleksandra Newskiego; um. 1815 r. w Petersburgu.

Akissar, sandżak turecki w Wyższej Albanii, kraj górzysty, lecz dosyć żyzny i zaludniony po większej części katolikami albańskiemu Stolica sandżaku tegoż nazwiska leży na pagórku, liczy 6000 mieszkańców; pamiętna jest jako miejsce urodzenia Skanderbega. — Akissar, starożytne Tyatira, miasto tureckie w Anatolii (Azyi mniejszej), ma 10,000 mieszkańców; w pobliży sławne są ruiny Tyatiry, które Elliot szczegółowo opisał w tomie drugim swoich: Travels.

Akiwi czyli Akibi, w geografii Ptolemeusza jedno z plemion zamieszkujących europejską Sarmacyję, wedle domysłu badaczów rossyjskich, zapewne w okolicy zwanego pierwotnie Okowskiego, dziś Wołkowskiego czyli Wołkońskiego lasu, z którego rzeki Dniepr i Dźwina wypływają. Dr. C.