na cmentarz, żeby w tém miejscu spoczynku wiecznego, jeśli nie ciałem, to przynajmniéj duszą spoczął na chwilę; a tymczasem, zamiast doświadczenia tam przedsmaku przyszłego wypoczynku, ze zgrozą patrzy na tę brzydkość spustoszenia.
Myliłby się czytelnik, jeśliby z tego powodu obwiniał miejscową ludność o niedbalstwo; tylko głównym
czniewicza wywieziono do Kurlandyi). — Czyż w tém wszystkiém nie widoczna ręka Opatrzności! Czyż w zniesienie krzyża, jako chorągwi narodowego ruchu, pociągającego za sobą to wygnanie, nie było już niejako przepowiednią, jak i nowego ukrzyżowania Polski, tak i w skutek tego jéj apostolstwa względem krzyżowników? A nadto przyznać niestety trzeba, że siłą materyalną nie przemożemy Moskali. Pozostaje więc nam jedno z dwóch: albo samym poddać się nikczemnie, albo zdobywać się na potęgę moralną, żeby za jéj pomocą i Polskę z niewoli uwolnić, i przez nawrócenie nieprzyjaciół swoich ich uzacnić, — a wreszcie i Europę ochronić od grożącego jéj niebezpieczeństwa. Kto nie zna Rosyi, może ją sobie lekko ważyć; ale kto lat 10 przebył w niéj i poznał ją z gruntu, ten przyznać musi, że historya Rosyi jeszcze się nie rozpoczęła, i że Rosya tylko przygotowuje się do największego, jaki kiedykolwiek był na świecie podboju; i że jedynie przez nawrócenie Rosyi można powstrzymać ją w jéj zamiarach i Europę ochronić od grożącego jéj niebezpieczeństwa. Europa zdaje się na to nie tylko nie zważać, lecz owszem jak by umyślnie sama uściela drogę Rosyi i ułatwia jéj dokonanie przedsięwzięcia, zaleconego testamentem Piotra W. Wojna francuzko-pruska i rywalizacya Anglii ubezwładniła Europę. Socyalne komuny i międzynarodowe i masońskie stowarzyszenia wszczepiają gangrenę w Europę. Starokatolicyzm zaś czémże jest w istocie? oto prawosławiem. Nim więc Rosya wystąpi zbrójno, już duch rosyjski przez prawosławny starokatolicyzm owionie Europę, i jeśli na czele Rosyi stanie jaki geniusz militarny, jeśli kierunek, jéj polityki obejmie jaki drugi Richelieu lub Wielopolski (ob. list jego do Metternicha), niebaczna Europa ocknie się wówczas, dopiero, gdy znajdzie się w uściskach Rosyi.
