Strona:PL Dzieła Ignacego Krasickiego T. 6.djvu/367

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

Znajdzie ogrodów sprawca, co ująć, co sadzić;
A choćby go zły skutek mógł niekiedy zdradzić,
Jak się zwykle przygody nadarzają z wiekiem.
Lepiej zrzędzić nad gruszką, niźli nad człowiekiem.

List drugi.

Historya ogrodów tak dawna, jak świat. Ojca i matki rodzaju ludzkiego pierwsze siedlisko było w ogrodzie. Raj, jak go Pismo święte określa, zawierał w sobie to wszystko, cokolwiek mieć ogrodowi należy. Jakoż go rozkoszy siedliskiem Sprawca Najwyższy mianował. W opisie raju następujące są wyrazy: Plantaverat autem Dominus Deus paradisum voluptatis a principio, produxilque Dominus Deus de humo omne lignum pulchrum visu et ad vescendum suave, et fluvius egrediebatur de loco voluptatis ad irrigandum paradisum.„Zasadził zaś Pan Bóg raj rozkoszy z początku i wywiódł z ziemie wszystko drzewo piękne i do jadła smaczne i rzeka wychodziła z miejsca rozkoszy do oblewania raju“. Trzy istotne ogrodu przymioty ten wyraz w sobie zawiera: wdzięk zwierzchny, użytek i dogodne położenie. Były w nim drzewa, ale piękne z wejrzenia; były owoce, ale smaczne do jadła; a rzeka wychodząca, czyniąc miłe położenie, łączyła wdzięk z użytkiem.

Ale się ogrodnikom pierwszym nie nadało,
Mając dosyć, więcej się mieć jeszcze zachciało;
Jejmość, jakto zwyczajnie, podmówiła męża,
I choć winę składali na zdradnego węża,
Zkąd ich raz wypędzono, już się nie wrócili,
I to tylko w dziedzictwie dzieciom zostawili:
Iż dotąd ciągłem pasmem i starzy i młodzi,
Tego pragną najżywiej, co się im nie godzi.

Najdawniejszą wieść ogrodów mamy z Herodota, Strabona o owych wzniosłych i wiszącemi zwanych w Babilonie. Kurcyusz w życiu Aleksandra pisze: Saxo pilae, quae totum onus sustinent, instructae sitrit. Super pilas lapide quadrato solum stratum est, patiens terrae quam altam injiciunt, et humoris, quo rigant terras; adeoque validas arbores sustinet moles, ut stipites earum octo cubitorum spatium crassitudine aequent in quinquaginta pedum altitudinem emineant et frugiferae sint, ut si terra sua alerentur. Et, cum vetustas non opera solum manu facta, sed etiam ipsam naturam paulatim exedendo perimat; haec moles, quae tot arborum radicibus premitur, tantigue nemoris pondere onerata est, inviolata durat; quippe viginti lati parietes sustinent undecim pedum intervallo distantes, ut procul visentibus silvae montibus suis imminere