należą takie przesądy i zabobony, których początku i pierwotnego znaczenia trudno się domyślić i dlatego niepodobna jest podciągnąć je pod ogólną zasadę. Najdawniejszy tego rodzaju zabobon wymienia Hesiod, jakoby pod niepomyślną wróżbą płodził dzieci wracający z pogrzebu[1]. Gdy hellenizm zmięszał się z elementami wschodu i zachodu, spotykamy więcej takich przesądów. Do tej kategoryi należą wcześnie rozpowszechnione przesądy, jakoby świegotająca jaskółka była zwiastunką wczesnéj śmierci[2], iż jastrząb, ptak Apollina, rzuca ziemię na niepogrzebanego trupa[3], że ze stosu pacierzowego złych ludzi wyradza się wąż jadowity, a ciała sprawiedliwych spoczywają w spokoju[4]; iż łasica była pierwotnie niebezpieczną czarownicą i zamieniona przez Hekatę w zwierzątko, wyżera trupom oczy[5]; iż serce zmarłych na żołądkową chorobę lub otrutych w ogniu nie płonie[6]; iż mole nie tykają szaty, którą się miało na pogrzebie[7]; iż gwoździe z grobów i trumien, wbite w próg domu, są skutecznym środkiem przeciwko strachom nocnym[8] i praktyka guślarska, że dzieciom zmarłych na suchoty lub wodną puchlinę kazano nogi moczyć w wodzie podczas gorenia stosu, aby się na nich nie przeniosła choroba ojca itp.[9].
Przechodząc do przesądów drugiego rodzaju, musimy zauważyć, iż niepodobna czasem oznaczyć granicy między wiarą a zabobonem, z powodu odmiennych naszych wyobrażeń. I tak np. cała mantyka dawnych Greków, ich wiara w prawdomowność wyroczni wydaje się nam śmiesznością i niedorzecznością, a przecież ta wiara działała niegdyś cuda wśród greckiego narodu z powodu, iż wiele milionów ludzi przejętych dreszczem błogiéj nadziei zwracało oczy ku tym miejscom wyroczni, jako cudownym siedzibom wieszczego bóstwa. A daléj czytając, iż Pitago-
- ↑ Hes. o. et d. 735.
- ↑ Por. Preller, G. M. p. 142. Może dlatego Pitagorejczycy nie cierpieli jéj w swych domach. Plut. qu. con. 8, 7.
- ↑ Ael. n. a. 2. 42. Mniemanie to zdaje się być egipskiego pochodzenia i dostało się do Grecyi wraz z misteryami Isydy. Plut. Is. et Os. 51.
- ↑ Plin. h. n. 10, 188. Ael. n. a. 1, 51.
- ↑ Ael. n. a. 15, 11.
- ↑ Plin. h. n. 11, 187.
- ↑ Plin. h. n. 28, 33.
- ↑ Plin. 34, 151.
- ↑ Plut. sera n. vind. 14.
