dzień piąty miesiąca Boedromiona, t. j. mniéjwięcej na 20go września i nazywało się, prawdopodobnie ze względu na zwyczaj obchodzenia pamięci zmarłych w jego dniu urodzin, Genesia czyli urodzinami. Drugie święto, trzydniowe Antesterye, od 11-13 miesiąca Antesteryona, czyli 26-28 lutego miało w ogólności wesoły charakter. W drugim dniu jednakże, zwanym Choai, udawano się po wesołéj uczcie w domu na cmentarze i tam na grobach krewnych spełniano libacye. W dniu trzecim, zwanym Chytroi t. j. garnki, składano Hermesowi, jako przewodnikowi dusz, ofiary z gotowanych owoców, z których jednakże jako poświęconych bóstwom podziemnym nic nie spożywano. Powszechném było téż przekonanie, iż w dniu tym duchy zmarłych wychodziły na świat i przebywały niewidzialnie wśród ludzi. Aby się zatém ustrzec przed ich psotą, żuto szaklak (rhamnus) i mazano drzwi smołą[1].
Dla ludzi niepospolitéj miary zasług i zdolności wytworzył geniusz greckiego narodu osobne formy czci wyższéj w kulcie heroów czyli półbogów. Homer o tego rodzaju kulcie nic jeszcze nie wie. Słabe jego początki pokazują się dopiero u Hesioda i cyklików o tyle, iż Hesiod tych wszystkich bohatyrów, którzy brali udział w wojnie trojańskiéj i tebańskiéj wywodzi od bogów i tworzy z nich rodzaj istot pośrednich między bogami i ludźmi, w czém go naśladują cyklicy. U Pindara uchodzą za heroów wszyscy królowie i bohatyrowie, którzy żyli w czasach przedhistorycznych. Są oni śmiertelni i tego zaszczytu dostępują dopiero po śmierci. Obok nich wszakże już i ci, którzy podług podań mitycznych dali początek jakiemu szczepowi, rodowi historycznemu, państwu, miastu, sztuce lub umiejętności odbierają cześć należną heroom[2]. Liczba ich jest już zatém wielką i pomnaża się w czasach następnych, gdyż nietylko założycieli licznych kolonij, ale i współobywateli, którzy się krajowi nadzwyczajnie zasłużyli, uznawali wdzięczni ziomkowie po części za zezwoleniem wyroczni delfickiéj za heroów, t. j. za duchy uwielbione i potężne demony opiekuńcze miasta i okolicy. Tym sposobem zyskują Spartanie nowego heroa w Leonidasie, Aten-
