Strona:PL Chudziński Thanatos.pdf/65

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

czycy w walczących pod Maratonem, Messeńczycy w Aristomenesie, Sikyończycy w Aracie, Amfipolitanie w Brazydasie, Katańczycy w Hieronie, Syrakuzanie w Timoleonie i t. d.[1]. Z biegiem czasu tytuł ten bardzo powszednieje, a w końcu nie różni się wcale od naszego „nieboszczyk“. W tém znaczeniu znajduje on się w napisach grobowych z czasów późniejszych, zwłaszcza we formule χαίρε ήρωε χρηστέ (bądź pozdrowion cny herosie), nawet na grobowcach chłopców nieletnich lub ledwie co wyszłych z lat dziecięcych[2]. Mianowicie w Beocyi był on zwyczajnym przydomkiem człowieka zmarłego, tak iż nawet powstało przysłowie: idź i powieś się w Tebach, abyś został herosem[3]. Dziwić się zaś temu spospolitowaniu czestnego niegdyś imienia nie należy, mianowicie dlatego, iż już i w lepszych czasach ogłaszano niekiedy zmarłych heroami, już to z powodów błahych, już téż wprost niegodnych[4]. Miejscem kultu heroów były ich grobowce i kaplice, tak zwane heroa, gdzie im składano doroczne ofiary, zwane, dla odróżnienia od ofiar bogom należnych, enaginnatami. Ofiary te składano o zachodzie słońca i nic z nich nie spożywano, jak w ogóle przy wszystkich ofiarach na cześć bogów podziemnych i dusz zmarłych[5]. Zwierzęta ofiarne bywały, również jak przy ofiarach dla bóstw podziemnych, po części czarnego koloru[6]. Podobnież odbywano na ich cześć uczty, a niekiedy igrzyska[7]. W każdym miesiącu zaś był poświęcony zmarłym dzień następujący po nowiu, i druga libacya przy wszelkich ucztach[8]. Czasami do posiadania szczątków heroów przywiązano osobliwe błogosławieństwo i dlatego bojąc się, aby nie zostały przez nieprzyjaciół wykradzione, trzymano w ścisłéj tajemnicy miejsce ich spoczynku. Takim był dla

  1. ↑ Por. Paus. 1, 79; 4, 359. Plut. Arat. 53. Thuc. 5, 11. Diod. Sic. 11, 66. Plut. Timol. 39 i i. Czasami jednakże byli heroowie duchami złymi i mściwymi, jak u Paus. 6, 466; Strab. 6, 255. Były to prawdopodobnie pradawne bóstwa lokalne, zdegradowane przez późniejszych zdobywców. Por. także Paus, 9, 787.
  2. ↑ Lehrs, Der Myth. von der Dem. u. Kore p. 344.
  3. ↑ Bergk, G. L. p. 948.
  4. ↑ Herod. 5, 47. Paus. 6, 474. Athen. deipnos. 6, 258.
  5. ↑ Paus. 2, 187; 5, 407, z wyjątkiem Fokajczyków, ibd. 10, 807.
  6. ↑ Paus. 5, 407. Strabo 6, 284.
  7. ↑ Herod. 6, 38.
  8. ↑ Plut. qu. v. 25.
Źródło: „https://pl.wikisource.org/w/index.php?title=Strona:PL_Chudziński_Thanatos.pdf/65&oldid=3410633”