marsz pogrzebowy w elegicznym tonie lidyjskim[1]. Ale dźwięk muzyki głuszono przeraźliwym krzykiem i piskiem najemnych płaczek, który się od czasu do czasu odzywał. Pisk ten obrażał ludzi czujących i myślących i przeciw zbytniej jego wybujałości skierowano już wcześnie rozmaite przepisy[2]. Wszystkie usiłowania w celu odjęcia tym publicznym objawom żalu ich gorszącego charakteru rozbijały się jednakże o opór zbyt głęboko w masach narodu zakorzenionego przesądu, iż płacz i krzyki pogrzebowe są trybutem należnym bóstwom podziemnym, które tym przychylniejsze będą dla zmarłego, im głośniejsze na jego pogrzebie odezwą się skargi[3]. Równie bezskutecznymi pozostały starania prawodawców względem ukrócenia w drodze prawnej zbytku wszelkiego rodzaju, w którym dość wcześnie z okazyi pogrzebów lubować się poczęła próżność ludzi bogatych[4]. Ten zbytek zresztą, który roztaczała przed oczami współobywateli próżność pozostałych, był obok wzrastającego coraz więcej upadku obyczajów powodem, iż cały obrząd pogrzebowy stał się z czasem próżnością, pozbawioną wewnętrznie wszelkiej treści. Gdy bowiem np. czytamy, iż najbardziej na wzgardę zasługującą niewiastę, jaką wydała Grecya, — a wydała ona ich może więcej niż którykolwiek inny kraj, – nałożnicę skarbnika Alexandra Wgo. Harpalosa, który okradszy swego pana, z niezmiernymi skarbami schronił się do Aten, wyprowadzono na stos wśród chóru muzyki największych mistrzów owego czasu i że zbudowano jéj dwa grobowce za 200 talentów (= 1, 178.750 franków), a nawet nadano tytuł Pytyoniki Afrodyty[5], to dziwić się nie będziemy, iż ludzie myślący mało przywiązywali wagi do obrzędu pogrzebowego[6], a niektórzy zbytkownicy z czasem swe ulubione konie, psy i koguty kazali chować ściśle podług ceremoniału pogrzebowego[7].
- ↑ Plut. Demetr. 53, de el ap. Del. 14. Ael. v. h. 12. Plato rep. 8, 898. D. Rossbach, Griech. Metr. (Leipz. 1868.) I. p. 277.
- ↑ Cic. leg. 2, 69. Tylko w Sparcie tego rodzaju objawy żalu były podobno zakazane, Plut. inst. lac. 18. Lyc. 27.
- ↑ Soph. Oed. R. 30. Eur. Phoen. 1320 s. Luc. catapl. 20. Cic. Tusc. 1, 117; 3, 72 sen. 73 cf. Od. 4, 195 ss.
- ↑ Cic. leg. 2, 59. Diod. Sic. 11, 88.
- ↑ Athen. Deipnos. 13, 594. Paus. 1, 90.
- ↑ Por. Eur. Troad. 1246 ss. Cic. Tusc. 1, 103.
- ↑ Ael. v. h. 8, 4. Plin. h. n. 8, 154 ss. 10, 121 ss. Diod. Sic. 13, 82.
