Strona:PL Balzac - Eugenja Grandet.djvu/114

wi. Nie mogę wszelako tego wymagać, bo widzisz, droga Anetko, muszę się dostroić do swego położenia, patrzeć po mieszczańsku na życie, obliczać je najrealniej. Zatem, muszę myśleć o małżeństwie, które staje się koniecznością mego nowego połażenia; i wyznam ci, że znalazłem tutaj w Saumur, u mego stryja, kuzynkę, której wzięcie, fizjognomja, umysł i serce spodobałyby ci się, i która pozatem wydaje się...“
 — Musiał być bardzo zmęczony, skoro przestał do niej pisać, rzekła sobie Eugenja, widząc że list urywa się w połowie zdania.
 Usprawiedliwiała go! Czyż było możliwe, aby niewinna dziewczyna spostrzegła chłód, wiejący z tego listu? Dla młodych panien wychowanych religijnie, nieświadomych i czystych, wszystko jest miłością, skoro stąpią nogą w zaklętej strefie miłości. Kroczą tam otoczone niebiańskiem światłem, które promieniuje ich dusza i które tryska na ukochanego: barwią go ogniami własnego uczucia i użyczają mu swoich pięknych myśli.
 Błędy kobiety płyną prawie zawsze z jej wiary w dobro, lub z jej ufności w prawdę. Dla Eugenji, te słowa: „Aneto moja ukochana“ brzmiały w sercu jak najpiękniejszy język miłości i pieściły jej duszę tak, jak w dzieciństwie boskie nuty Venite adoremus, powtarzane przez organy, pieściły jej ucho. Zresztą, łzy, wilżące jeszcze oczy Karola, mówiły jej o wszystkich szlachetnościach serca, jakie muszą urzec młodą dziewczynę. Czy mogła wiedzieć, że, jeżeli Karol kochał ojca i płakał po nim tak szczerze, czułość ta płynęła nietyle z dobroci jego serca, ile z dobroci ojcowskiej? Państwo Wilhelmowie Grandet, zaspakajając zawsze kaprysy swego syna, dając mu wszystkie rozkosze majątku, nie dali mu okazji do okropnych rachub, jakiemi — mniej lub więcej — kala się w Paryżu większość dzieci, kiedy, w obliczu paryskiego użycia, żywą pragnienia i tworzą plany, zawsze opóźnione przez fakt życia ich rodziców. Hojność ojca posiała tedy w sercu syna miłość synowską, szczerą, bez ukrytej myśli.
 Mimo to, Karol był dzieckiem Paryża; obyczaje paryskie, sa-