słowień. zwrpati, ‘porwać’), starorus. worop, »pustiti na worop«, ‘grabić’, naworopiť, ‘napaść’, naworop i nawrap, ‘grabież’; albo też, jak u Czechów i Słowieńców, o ‘zmarszczkach’, wrapa (łuż. ropa, z *wropa), wrapati, ‘marszczyć’. Nazwy ‘łupu’ i ‘sukna’ (franc. robe, z niem. Raub, itd.) zbiegają się stale.
warstwa, zamiast i obok warsta (jak w czeskiem); czasem z mylnem sz, warsztwa i warszta, warztwa; rus. wiersta, niby ‘kilometr’ (wiorsta); u nas tylko o ‘pokładach’ (papieru, cegieł, wapna); od wiercieć (p.). Prasłowo; cerk. wrsta, ‘rząd(ek)’, ‘wiek’ (rus. swierstnik, ‘spółcześnik’); lit. wirstas, ‘zwrócony’; łac. versus od vertere, ‘zwracać’, jako rzeczownik: ‘rządek’ (stąd nasz wiersz); ind. wrtta- i wrtti-, ‘sposób życia’.
Warszawa, z dawniejszego Warszewa (15. i 16. wiek), ludowe Warsięga; przezwana od Warsza, czes. Wrsz (Wrszowce).
warsztat, od 15. wieku, pisane w 16. wieku i warstat; warsztacik; z niem. Werkstatt, ‘pracownia’. Werk, ‘praca’ (nasze werk u zegara), wirken, ‘działać’ (grec. ergon, ‘dzieło’); -sztat, -stat, od niem. Stätte, ‘miejsce’ (por. mikstat, celstat).
wart, ‘prąd’, rzeka Warta (Vurta w 10. wieku); wartki, wartkość; wartać i wartować, ‘przerzucać’, »wartać wrzecionem«; »mało się warta«, ‘obraca się, znajduje’: »ledwie ta trocha miedzi się już warta«, ‘krąży’; wartałka, ‘bąk, cyga’ (zabawka dzieci), i wartaczka (na wrzecionie, aby lepiej wartało); wartny, ‘wykrętny’; wartalec, wartogłów, wartogłowiec, wartołeb (ale »wartoman« nie istnieje; imię to osobowe podróżnika hiszpańskiego z 16. wieku); jest i wartas. P. wiercieć. Por. wertować.
wart, warty, wartość i wartościowy, ludowe wartować (»to nie wartuje«, albo »nie warta«, zamiast »nie warto«); z niem. wert; pożyczka to wyłącznie polska (od nas na Ruś przeszła), nawet Czesi jej nie znają. Niemieckie Wert toż co Würde, ‘godność’.
warzocha, z warzecha (jak macocha z macecha); już w 15. wieku przybiera nosówkę: »mięsna warząchew«, r. 1500; czeskie warzecha; p. wrzeć.
wasąg, »wasężny wóz«, od 16. wieku ogólne; z niem. Fassung, por. czes. fasuniek (to samo); w 17. i 18. wieku wasęgować się, ‘frasować się’; r. 1661: »tożeś rozwasęgowany« (‘wyszedł z »fassungu«’), wasęguje się, r. 1698.
wasiłki, ‘wanczos, klepki’, w Statucie litewskim; ale wasilki u Klonowica: ‘bławatki’, ruska ich nazwa (bo Klonowic rusyzmów chętnie używał) wasilok, od Wasila, t.j. ‘Bazyla’.
waśń, zwaśnić, waśniwy, »waśniwa szkapa«; prasłowiańskie; od wadzić, p. wada (przyrostek -śń); cerk. wasń, ‘zwada’; u Czechów z sz: wászeń, ‘pasja’.
wasz, od wy (p.), jak nasz od ny; prasłowiańskie; u wszystkich Słowian. Wedle naski: waski; »po waszemu«, w 16. wieku. We złożeniu, a raczej ściągnieniu, skróceniu tytułu Wasza Miłość (niem. Euer Liebden, podobnie hiszp.): Waszmość, Waszeć (»z waszecia«), Waść, Aść, Aśćka; z dodanem pan: Waspan, Wacan, Acan; z dodanem dobrodziej: Wasindziej, Wasińcka, Asindzka; w 17. wieku Waśni(e)ć: »pospołu z wasniecią«;
