Gemerke; g- może dopiero u nas odpadło(?); ale por. niem. Merk(zeichen).
gmin, gmina; gminny, ‘ordynarny’, i ‘co do gminy, włości, należy’, »pisarz gminny«, gminowy, bez tej dwuznaczności; w nowych złożeniach: gminowładztwo, ‘demokracja’, itp.; z niem. gemein i Gemein(d)e, co już w średniowieczu z ei, zastąpionem u nas przez i; niem. gamains to samo co łac. communis, tak, że gmina a komuna od tego samego pnia (u nas w mieniać, p.) pochodzą.
gnać, gnam (dawna odmiana: żonę, żeniesz, żoną, bo gnać odmieniało się jak brać, biorę, bierzesz, biorą); między g-n półgłoska zaniemiała, więc ode-gnać, rozegnać; inne złożenia: wygnać, wygnanie, wygnaniec, wygnaństwo. Pień gŭn-, gen- (żen-) i gon-, p. gonić. Aryjski to temat: ghen-; lit. ginti, ‘pędzić’, gink gywolus ganyti, ‘pędź bydło na paszę’ (p. gonić), gynēti, ‘napędzać’; ginti znaczy i ‘bronić’, gin-kłas, ‘broń’, gincza, ‘upór’. U nas odmiana nieraz mylna, np. wyżeną zamiast wyżoną, żenąc zamiast żonąć. Tak samo u wszystkich Słowian: cerk. gŭnati, żeną, czes. hnáti, żenu; i u nich gonię nieraz pierwotne żeną zastępywa. Ind. hanti, ‘bije’, ‘zabija’, grec. theinō i fonos, ‘zabójstwo’. Por. gon, żąć.
gnarować się, ‘żywić się’, przestarzałe, z niem., dziś Nahrung, nähren, ale w średnich wiekach generen (to samo), od genesen, ‘wyzdrowieć’.
gnat, ‘kość’, gnatek; prasłowiańskie: cerkiewne gŭnaty; serbskie wtrąca j, gnjat; znaczenie pierwotne (por. czes. hnat) ‘członek’, ‘udo’; więc gnat o ‘długiej kości, goleni’, nawet o ‘klocu drzewnym’. Mimowoli przypomina się łac. genu, grec. gony, niem. Knie, ind. dżanu-; różnica co do gardłowej, która w ind. podniebienna, u nas welarna, ale taka różnica nierzadka. Cerk. gonaty znaczy ‘członki’, ale serb. gonotar, ‘nakolennik’, tu może wcale nie należy.
gnębić, gnębiciel; powtarza się w innych językach słowiańskich, ale z dziwną odmiennością: małorus. honobyty, hnobyty, ‘gnębić’, rus. gonobiť, ‘zbierać’, ‘troszczyć się’, słowień. gonoba, ‘zniszczenie’, staroczes. hanobiti i hanubiti, ‘dręczyć’; dalej gnjabiti, narzeczowe (morawskie), serb. i słowień. gniawiti. Przytoczyliśmy te słowa już wyżej, pod ganić.
gniady, o maści końskiej; prasłowiańskie; brak go tylko na Bałkanie; rus. gniedoj, czes. hniedý; słowień, gnēt, o ‘winogronach osobnej barwy’.
gniazdo, gniazdko, gniazdowy; gniazdosz i gniazdowiec, o ‘sokole, zostającym na gnieździe (po zwiedzeniu innych)’, »domatora« tak tłumaczono; przymiotnik: gniezdny, stąd nazwa Gniezna (od niego przymiotnik, jeszcze i w 16. wieku, gnieździeński, zastąpiony przez mylne gnieźnieński lub pod.); czasownik gnieździć się, zagnieżdżony. Słowo nietylko prasłowiańskie, ale indoeuropejskie: łac. nidus (z *nizdus), niem. Nest, ind. nīda-, ‘miejsce spoczynku’, ‘gniazdo’ (od przyimka ni- i pnia sd z sed, ‘siąść’, więc ‘siadło’); Słowianin dodał g- w nagłosie (por. wyżej gmatwać, niecić, i i.), a Litwin odmienił n w l, lizdas, ‘gniazdo’. Gnieznik i gniazdosz, o roślinie-pasorzycie z gniazdowemi skupieniami, w 15.
