stotliwe (por. wypoczywać) i wypoczynek, spoczynek dowodzą, że czasownik brzmiał odpoczynąć, odpoczynę itd., i psałterze i biblja znają tylko tę odmianę: otpoczynął jest, otpoczyniecie, »da tobie otpoczynąć«, otpoczynienie; to skrócono: odpocznę, a taka postać wywołała zamieszanie z zupełnie odmiennem pocznę, począć, p. następne. Nie mamy już wcale pierwotnego czasownika, cerk. pocziti, pocziją, p. pokój, słowień. pocziti, poczijem, łac. guiēs, ‘pokój’, prus. skīt.
-cząć, drugie, również jako niezłożone w językach słowiańskich już nie istnieje, zato w złożeniach: nacząć, nacznę, zacząć, począć, wszcząć, i w częstotliwych: naczynać, zaczynać, poczynać, wszczynać; od poczęcie (Niepokalane Poczęcie) początek, podobnie zaczątek, początkowy. Pień czen-, czĕn- (z miękką półgłoską), od ken-; z samogłoską o: kon-, p. koniec i konać. W ken- odpadło s- nagłosowe, lit. skin-ti, ‘zrywać’ (gałęzie, owoce), ale to zachowało się u nas w częstotliwem *szczyniać, »wyszczyniać zęby«, itp., »rogi przez siano się wyszczyniły«, Ezop; bez s- niem. be-ginnen, ‘za-czynać’, łac. re-cens, ‘nowy’, toż co grec. kainos, ‘nowy’, ‘młody’ (p. czędo, cędo, szczątek, to zbiorowe do tych ken-, ‘młodych’), ind. kanīna i kanā-, ‘młody’, ‘młoda’, ‘dziewczyna’, awest. kainī-.
czhać, ‘zmykać’.
czcić, p. cześć; ćciwiarski znaczy dziś to samo co w 17. wieku niećciwiarski: »w twojem wojsku sami wydziercy, nieczciwiarscy«, Piekarski, gdy dziś ściwiara przezwiskiem u ludu.
czczy, czczość, naczczo, czczyć, czczenie (morskie, o ‘chorobie’), z tszczy, tszczość, po zgłuchnięciu półgłoski; rus. toszczyj, ‘próżny’, cerk. tŭszt’, słowień. teszcz, na teszcze, ‘naczczo’, serb. taszt, na szte srca, czes. teszt’, tsztitroba, ‘czczy żołądek (wątroba)’, cztice, nasze czczyca, z tszczice, rus. szczedusznyj, tszczeta, ‘próżność’, tszczetno, ‘napróżno’, na toszczak, ‘naczczo’; lit. tuszczias, ‘próżny’, ind. tuczczja, ‘próżny’, ‘daremny’, awest. taoszajeiti, ‘wypuszcza’. Pisane jeszcze czasem przez t, np. tszczyca w psałterzu.
Czech, (czeski na Śląsku, ‘grosz’), nazwa środkowego plemienia z Pragą, później na cały kraj przeniesiona; zgrubiałe, jak Moch, Stach, więc można je od byle czego urabiać, bo mógł się wódz klanu Czech (jak Stach, np. od Czestmir, Czesław) nazywać, a drużyna przybierała jego imię (Czesi są słudzy Czecha) — albo to imię nie osobowe, lecz plemienne, np. od czeta, ‘drużyna’. Wobec tylu możliwości wybór niepodobny.
czecheł, czechło, ‘prześcieradło’ i ‘koszula śmiertelna’, jak w czeskiem; na Rusi czechoł, czechła, ‘futerał’, u Bułgarów czechŭl, ‘trzewik kobiecy’. Prus. kekulis, z pol. czechła, znakomicie odpruszczone, por. wyżej kiosi z czasza. Dalszy wywód nieznany, jeśli nie od czechrania, ‘rwania’, bo nazwy szat ze rwaniem, drapaniem, darciem stale się łączą; przyrostek byłby -ŭł.
czeczotka, nazwa ptaszka i ‘kij z czeczotki, brzozy’, a jest i czeczuga, wielka ryba rzeczna; nazwa ptaszka może dźwiękonaśladowcza, bo taka sama u wszystkich Słowian (a jest np. i słowień. czeket, czekatati, o ‘ćwierkaniu’) i Litwy, kekutis
