Strona:PL Adam Próchnik - Ignacy Daszyński życie praca walka.pdf/64

warszawskiej Rady Regencyjnej, instytucji czerpiącej swój autorytet z woli rządów okupacyjnych. Zasady te zostały w praktyce przeprowadzone. W ten sposób została wyswobodzona część zaboru austrjackiego. Główny ciężar zagadnienia polegał jednak na tem, co stanie się z zaborem rosyjskim i kto podejmie się roli rzucenia pierwszych podwalin państwa polskiego i jego ustroju. Rada Regencyjna nie miała do tego uprawnień moralnych i rządy jej byłyby rządami reakcji społecznej. To samo można powiedzieć o narodowej demokracji, która myślała o utworzeniu rządu. Tymczasem uderzała na świecie godzina wolności. W chwili takiej nowopowstająca Polska musiała powstać jako republika ludowa.
 Inicjatywę likwidacji okupacji i stworzenia państwa polskiego podjęła lewica. Jako najdogodniejszy punkt rozpoczęcia akcji wybrano stolicę okupacji austrjackiej Lublin. Stronnictwa demokratyczne i oddziały P. O. W. rozpoczęły na terenie tej okupacji z powodzeniem akcję rozbrajania wojsk okupacyjnych i usuwania władz. Dnia 6 listopada przybyli do Lublina przywódcy stronnictw lewicowych z Warszawy i wezwali z Krakowa przywódców socjalistów i ludowców. Daszyński natychmiast opuścił Kraków i automobilem udał się do Lublina, gdzie zjawił się 7 listopada po południu. Zapadła decyzja ogłoszenia Polski jako republiki ludowej i utworzenia rządu tejże republiki. Na czele rządu stanął Ignacy Daszyński, jako prezydent ministrów i minister spraw zagranicznych. Nikt inny bowiem nie był więcej od niego symbolem powstającej nowej Polski. On wszak najlepiej reprezentował dwie idee będące kamieniem węgielnym tej Polski, którą chciano w Lublinie utworzyć, niepodległość i wyzwolenie społeczne. Jego nazwisko, jako nazwisko premjera rządu ludowego, nasuwało się samo przez się, było wynikiem logiki ówczesnej sytuacji politycznej. Pierwszą czynnością rządu było wydanie manifestu ogłaszającego niepodległość wszystkich ziem polskich, republikę ludową, usunięcie Rady Regencyjnej, zapowiedź sejmu demokratycznego, niepodległość Litwy i porozumienie z Ukraińcami. Manifest wprowadzał szereg reform, a mianowicie równouprawnienie, wolność sumienia, druku, słowa, zgromadzeń, stowarzyszeń, związków zawodowych i strajków, upaństwowienie donacyj, majoratów i lasów, 8-godzinny dzień pracy. W dalszym ciągu manifest zapowiadał jako program najbliższej przy-