mek cesarzy[1], jest przedewszystkiem wyrazem czci dla niezwykłych zasług jednostki, podkreśla jej zbawienną działalność[2], stanowiąc podstawę do uznania niewzruszonej auctoritas[3] danego człowieka; lecz bynajmniej nie jest uzasadnieniem aktów prawnych, a zwłaszcza aktów wynikłych w ramach coercitionis.
Ponadto dla zupełnego wyjaśnienia problematu muszę zaznaczyć, że w sprawie Owidjusza możemy mówić wyłącznie o relegacji, ponieważ poeta stwierdza wyraźnie — „Quippe relegatus, non exui, dicor in illo“ (scil. in edicto. — Trist. II 137); przeto wciąganie do rozważań tego, co mówi Dio Cassius[4] o decyzjach Augusta w sprawie φυγάδες oraz πυρός ϰαί ίδατος είρχϑέντες, czyli w sprawie exules, jest bezzasadne; wyciąganie zaś wniosków z faktu, iż czasami używa się promiscue wyrazów exilium oraz relegatio[5] budzić musi zastrzeżenie wobec przytoczonych słów samego Owidjusza.
Wygnany poeta bardzo przejrzyście określa swą sytuację prawną. Podnosi fakt, iż nie popełnił przekroczenia ustawy:
„Nec quicquam, quod lege vetor committere feci:
Est tamen his gravior noxa fatenda mihi.
Neve roges, quae sit. Stultam quam scripsimus Artem,
Innocuas nobis haec vetat esse manus e. q. s.
- ↑ Przyjęty przez Augusta dopiero 5. II. 2 r. przed Chr.; por. Suetonius, Aug. 58; biograf przytacza słowa Valeriusa Messali „Quod bonum faustumque sit tibi domuique tuae, Caesar Auguste! sic enim nos perpetuam felicitatem rei publicae et laeta huic precari existimamus: senatus te consentiens cum populo Romano consalutat patriae patrem“.
- ↑ Co występuje wyraźnie w wypadkach omawianych wyżej — a więc tytuł ten miałby przypaść Ciceronowi z racji ocalenia Rzymu przed spiskiem Katylinarczyków, Augustowi za ugruntowanie pax Romana. Por. Levi M. A. La politica imperiale di Roma. Turyn 1936. Str. 252—256. Vaubel, l. c.
- ↑ Por. Heinze R. — Auctoritas. Hermes 60. str. 357—358. Fürst Fr. — Die Bedeutung der auctoritas im privaten und öffenlichen Leben der röm. Republik. Marburg 1934, str. 23—25.
- ↑ LVI, 27.2.. άπηγόρευσε μηδένα πυρός καί ύδατος είρχϑέντα μήτε έν ήπείρω διατρίβειν μήτε έν νήσω τών όσαι έλαττον τετρακοσίων άπό τής ήπείρου σταδίων άπέχουσι (r. 12 po Chr.).
- ↑ Volkmann, o . c. str. 184.
