Strona:PL-Mieczysław Gogacz-Filozofia bytu w „Beniamin Major” Ryszarda ze świętego Wiktora.pdf/65

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

pięć ksiąg, które omawiają kontemplację przy okazji arki Mojżesza (á l’occasion de l’arche“).[1] 2o „pozostawił także... Beniamin Minor i Beniamin Maior, gdzie rodzina Jakuba i arka (namiot) służą jako rama (as a framework) dla jego nauki o kontemplacji”.[2] Jeżeli w kontemplacji bada się spectacula według planu usymbolizowanego w arce, a arka, jako budowa, ukazująca drogę do Boga, nie pomija żadnych poznawalnych przedmiotów,[3] to w symbolu arki, wyjaśnianej przez Ryszarda, objęta jest cała rzeczywistość poznawalna. Inaczej można powiedzieć, że arka jest objęciem całej kontemplacji, a kontemplacja — objęciem całej rzeczywistości. Kontemplować bowiem to tyle, co podziwiająco poznawać przedmioty poznawalne. Wyjaśnienie takie idzie po linii myślenia średniowiecznego, dla którego właśnie symbolizm rozwiązuje się nie w porządku imaginacyjnym, lecz realnym.[4] Arka, jako objawiony plan kontemplacji, dotyczy także rzeczywistości poznawalnej zmysłowo (sensibilia). Ta rzeczywistość nosi w sobie ślady Przyczyny, jako jej skutek. Ma bowiem w sobie elementy, które dadzą się poznać intelektualnie. Elementy te są transcendentne w stosunku do rzeczy i wskazują, jako intelligibilia, na intellectibilia, na Boga. który będąc przyczyną wszystkiego objęty jest ontologią Ryszarda. Mówienie w ontologii o Bo-

  1. l’auteur, que nous venons de trouver si habile en explications tropologiques, parait s’être surpassé lui-même”. Hist. litt. (20) s. 477.
  2. „He also left... the Benjamin Minor and Benjamin Major, where the family of Jacob and the tabernacle serve as a framework for his teaching on contemplation” Smalley (39) s. 106.
  3. Gdyby je pomijała nie można by mieć pewności, że Bóg jest godniejszy miłości niż poznawalna, lecz nie poznana rzecz.
  4. Stosunek porządku imaginacyjnego do realnego jest raczej kwestią alegoryzmu. Ponieważ chodzi tylko o podkreślenie, że arka dotyczy przedmiotów realnych i przedmiotów zmysłowo-poznawalnych, w których mieszczą się elementy transcendentalne: ich inteligibilność, nieścisłość mieszania alegoryzmu z symbolizmem w tym wypadku nie przenosi następstw dyskwalifikujących rozważania. De Bruyne (10) więc stwierdza, że „l’allégorisme... n’est pas d’ordre imaginatif mais réel. Il... révèl dans la structure des choses (signifiées par les mots) une réalité” s. 95; wyjaśnienie: „Le symbolisme découvre dans certaines formes le reflet direct du spécifique, du générique du transcendental, soit l’incarnation du parfaitement humain dans tel individu déterminé... L’allégorisme au contraire jette un pont mystérieux entre des formes d’espèces au de genres différents, par exemple entre le Christ et un pélican” s. 15.