Strona:PL-Mieczysław Gogacz-Filozofia bytu w „Beniamin Major” Ryszarda ze świętego Wiktora.pdf/66

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

gu staje się usprawiedliwione nie tylko przez fakt, że Bóg jest przedmiotem poznawalnym w kontemplacji[1] i przyczyną sprawczą rzeczy, lecz także dzięki symbolizmowi średniowiecznemu, który jest jednocześnie teologiczny i filozoficzny.[2] Bóg stworzył człowieka, a więc człowiek jest obrazem Boga i skutkiem Jego przyczynowania sprawczego. Wcześniejsza zresztą jest formuła „uczyńmy człowieka na obraz i podobieństwo nasze”.[3] Ujęcie symbolistyczne wiąże się z ujęciem teologicznym i filozoficznym. Może Ryszard nie ma pełnej świadomości tych ujęć, operuje jednak nimi, gdy a) omawia arkę, b) rzeczy sprzeczne z rozumem, c) gdy samodzielnie chce się przekonać o słuszności prawdy.

ROZDZIAŁ II
STRUKTURA RZECZYWISTOŚCI
A. ELEMENTY[4] (rzeczy istniejące)

Według Ryszarda umysł kontemplujący poznaje trzy grupy przedmiotów: rzeczy cielesne i niewidzialne (ich istoty), rzeczy duchowe, rzeczy boskie.[5] Określając to poznanie Ryszard używa terminów: „uczymy się... przechodzimy do poznania... podnosimy

  1. Przez „spectacula” idzie się do poznania Boga. Druga def. kontemplacji ustala wprost i wyłącznie Boga jako swój przedmiot.
  2. „Le symbolisme médiévale est à la fois théologique et philosophique; il aime l’image, mais recherclie la justification rationnelle. Dieu ayant créé les choses à sa ressemblance, voire à son l’image, il est naturel qu’en contemplant les formes, nous y découvrions le „vestige” de la Beauté, de la Sagesse, de l’Art divins: tel est le principe constant. Les philosophes le confirment: l’effet porte nécessairement trace de la nature de la cause”. De Bruyne (10) s. 86.
  3. „Faciamus hominem ad imaginem et similitudinem nostram”. Gen. 1, 26, por. „La création de l’homme jette les fondements du symbolisme esthétique”. De Bruyne (10) s. 10.
  4. Chodzi o tradycyjne trzy grupy bytów, wypełniających rzeczywistość: materia, duchy, Bóg.
  5. „In duobus... primis erudimur ad scientiam rerum exteriorum et corporalium. In duobus autem mediis promovemur ad notitiam rerum invisibilium et spiritualium creaturarum. In duobus novissimis sublevamur ad intelligent iam supercoelestium et divinorum” c 138D, c 70CD, c 72C, c 73CD, c 94D, c 136BC.