Strona:Opis ziem zamieszkanych przez Polaków 1.djvu/86

się z Szląskiem. Zdobycze austryacko-niemieckie po za Galicyą określały rzeki Pilica, Wisła i Bug.
 Ten stan rzeczy nie utrzymał się długo. Wojny napoleońskie odepchnęły granicę znowu ku zachodowi, na to miejsce, na którem znajduje się obecnie. Sięga ona jednak znacznie jeszcze dalej, niż za czasów największego rozszerzenia się państwa niemieckiego na przełomie średniowiecza. Prusy zatrzymały na Kongresie Wiedeńskim część zachodnią zdobyczy z wieku XVIII, którą można określić linią, sięgającą od Wisły powyżej Torunia przez Gopło do ujścia Prosny i brzegiem tej rzeki aż do granicy szląskiej.
 Dobiegamy do końca. Wynikiem rozwoju dziejowego w czasie dziesięciu wieków, od Karola Wielkiego do chwili obecnej, jest zupełna zmiana stosunków politycznych i bardzo wielka w stosunkach etnograficznych na całej zachodniej części Wielkiej Niziny Europejskiej, od Elby i Saali aż do źródeł Wisły na południe, a prawie 41° dł. geogr. na północy. Zmiana jest tak radykalna, że całą ta część niziny nosi dziś nazwę „niziny północno-niemieckiej“. Z szczepów zachodnio-słowiańskich, które zamieszkiwały ją dawniej, pozostały między Odrą i Elbą tylko resztki Serbów łużyckich, garstka Polaków, Czechów i Morawian na Szląsku, po prawej stronie Odry zaś tylko te szczepy, które należały od samego początku lub też przyłączyły się wcześnie do państwa Polskiego, a więc Polacy oraz Kaszubi, i nad jeziorem Łeba zamieszkujące resztki bardzo blisko z nimi spokrewnionych Słowińców. Reszta została wytępiona albo pochłonięta przez żywioł niemiecki, a na miejscu dawnych ludów słowiańskich utworzył się mieszany nowy naród Prusaków, różniący się charakterem znacznie od szczepów czysto niemieckich, a nienawidzący namiętnie Słowian, zwłaszcza Polaków, niewątpliwie pod wpływem wielowiekowej tradycyi dziejowej. Ziemie polskie, przyłączone do Królestwa Pruskiego, stanowią jego część wschodnią na całej rozciągłości Bałtyku do źródeł Wisły, a ponieważ postać ich zewnętrzna była wynikiem wojen i starć nieustannych, wypełniających całe wieki, nie posiadają one żadnych granic naturalnych. Można oddzielić je od ziem niepolskich tylko dawną granicą polityczną, (obecnie administracyjną), ale i tego podziału nie można zastosować na Pomorzu i na Szląsku. Ziemie te składają się, według dzisiejszego po-