Strona:Opis ziem zamieszkanych przez Polaków 1.djvu/85

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.

pod nazwą Prus Książęcych. W czasie tych dwustu lat jednak państwo polskie, przekroczywszy szczyt swej potęgi, osłabło bardzo, i w epoce walk na wszystkie strony oraz rozstroju wewnętrznego, nie znalazło sił do utrzymania owocu dawnych zwycięstw. Potomek margrabiów brandenburskich, elektor Fryderyk Wilhelm, zwany Wielkim, skorzystał z trudnego położenia państwa, aby przez podstępną i wiarołomną politykę zmusić je do uznania samodzielności Prus Książęcych. Było to ustępstwo na razie tylko formalne, ale w skutkach swych nieobliczone. Samodzielne Prusy Książęce stały się w rekach Hohenzollernów silnym punktem oparcia w polityce na wschodzie i podstawą ich potęgi. Elektor brandenburski Fryderyk przybrał tytuł króla pruskiego, mianując nowe państwo i nowy, tworzący się na zwaliskach słowiańskich naród, imieniem wytępionego szczepu litewskiego. Państwo wzrastało szybko w siły i wpływy polityczne, a trzeci z królów, Fryderyk II, zwany również Wielkim, mógł odważyć się już na wojnę z cesarstwem Habsburgów i powiększył królestwo pruskie zdobyciem zniemczonego już w większej połowie Szląska. Jeszcze lat kilka, a rozpocznie układy o zajęcie ziem polskich, rozdzielających jego posiadłości. Skutkiem pierwszego rozbioru Polski, w r. 1773, Pomorze wschodnie, bez Gdańska i Torunia, ale z okręgiem nadnoteckim, dostało się ponownie w ręce niemieckie. Linia graniczna zdobyczy niemieckich powróciła mniej więcej na to samo miejsce, na którem znajdowała się przed drugim pokojem toruńskim. Przekroczyła ją tylko cokolwiek nad Notecią. Ale niebawem, w roku 1793, Prusacy zajęli całe dorzecze Warty, a przy rozbiorze trzecim, w r. 1795, terytoryum przytykające do Prus Książęcych. Austrya zaś, która wówczas była także państwem — jako czynnik polityczny — czysto niemieckiem, opanowawszy już Galicyę, zajęła w r. 1795 resztę ziem etnograficznie polskich. Był to punkt kulminacyjny w posuwaniu się fali germańskiej ku wschodowi. Granica zdobyczy niemieckich zrównała się zupełnie z granicą słowiańszczyzny zachodniej, którą określiliśmy wyżej 42 st. długości geograficznej (Ferro). Pruska biegła od Prus Książęcych wzdłuż Niemna aż pod Grodno, stąd zakrzywionym ku zachodowi łukiem do Nurca, wzdłuż Bugu, aż pod Modlin, dalej do Wisły pod Warszawą, wzdłuż Wisły do Pilicy, brzegiem tej rzeki aż do źródeł, i łączyła