| Własność ziemska | r. 1880 | r. 1892 | r. 1899 |
| polska .... | 5,379,200 morg. | 4,859,200 mg. | 5,402,317 mg. |
| niemiecka ... | 5,383,200 „ | 5,903,200 „ | 5,879,391 „ |
| polska .... | 49,97% | 45,15% | 47,82% |
| niemiecka ... | 50,03% | 54,84% | 52,11% |
Wynikałoby z tego zestawienia, że do r. 1892 własność polska zmniejszała się, a w czasach ostatnich zwiększyła się o parę procent. Wnioski są jednak o tyle zawodne, że cyfry, dotyczące ogólnego obszaru W. Księstwa, nie są równe przy pojedyńczych
spisach, jak już zaznaczono powyżej, i w r. 1899 mamy sumę hektarów znacznie większą, niż w latach poprzednich. Niezależnie od tego jednak, zwiększenie się własności polskiej w ostatnich latach jest bodaj faktem. Uprawnia do tego przypuszczenia okoliczność, że do podobnych rezultatów doszły władze pruskie w swoich obliczeniach, nie mających nic wspólnego z powyższem, nie opierających się na ogólnej statystyce, lecz na wykazach włości sprzedanych.
Na pierwszy rzut oka trudno to pogodzić z istnieniem komisyi kolonizacyjnej, która przy pomocy olbrzymich funduszów wykupuje w celach germanizacyjnych ziemię z rąk polskich, aby osie-
