Strona:Niewiadomska Cecylia - Legendy, podania i obrazki historyczne 14 - Kościuszko - Książę Józef.djvu/33

 A gdzież król? gdzie wodzowie?
 Król mieszka w Petersburgu, — z łaski cesarza Pawła ma tam pałac, znaczną pensję i tytuł królewski, — na wygnanie nie poszedł.
 Kościuszko, ranny na duszy i ciele, uwolniony z więzienia, udał się do Ameryki. Może widok wolnego kraju, za który także niegdyś krew przelewał, da mu ulgę — — pociechę.
 Książę Józef? — Książę Józef sam nie wie, co począć. Mieszka w pruskiej Warszawie i bawi się tymczasem.
 Cała Warszawa bawi się szalenie, jakby zagłuszyć chciała pamięć okropnych wypadków, bawi się, tańczy, śmieje...
 Lecz tłumy całe poszły na wygnanie: nie chcą śmiechu, zabawy, ani łaski; cierpią i nie mogą pogodzić się z losem. To niepodobna. Państwo wielkie i potężne, — państwo, które przetrwało burzę szwedzką, odparło groźną turecką nawałę, istniało tyle wieków... Niepodobna! Ufajmy jak Czarniecki, jak on nie składajmy broni. — Ratunku szukać trzeba.
 I poszli na tułaczkę, by go znaleźć. Poszedł Henryk Dąbrowski, Wybicki, Kniaziewicz, tysiące innych, których pamięć żyje.
 Zwolna wszystkie spojrzenia w jedną zwracają się stronę: wschodzi olbrzymia gwiazda — Napoleon. Zdaje się, że on światem rządzić będzie.
 Dlaczego tak się zdaje?
 Posłuchajmy. Gdy Francja po straszliwej rewolucji ogłosiła, że jest rzecząpospolitą — oburzyli się wszyscy monarchowie. To nowa niesprawiedli-