Strona:Maksymilian Jackowski - Ułomności nasze narodowe i społeczne oraz środki ku sprostowaniu tychże.pdf/52

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

wało uczonych w kraju i za granicą do napisania książek takowych, wyznaczając autorom potwierdzonych przez Komisyą dla szkół książek elementarnych od 50—150 czerwonych złotych za opracowane dzieło. Najwyższe nagrody postanowione były za książki elementarne o gospodarstwie, oraz fizyce i mechanice. Plan napisania książek elementarnych podała Komisja Edukacyjna. Pomiędzy książkami były także zawierające rady dla nauczycieli, w jaki sposób należy powierzony sobie przedmiot uczniom wykładać, jak zawsze i wszędzie zastósowywać teoryą do praktyki. Aby usposobić na przyszłość zdatnych do szkół krajowych nauczycieli, założono seminaryum nauczycielskie przy akademii krakowskiéj na 16, przy wileńskiéj na 8 kandydatów, którzy po trzyletniém wysłuchaniu nauk uniwersyteckich, do jakich więcéj powołania i zdolności w sobie czuli, rozesłani byli na nauczycieli do rozmaitych szkół z obowiązkiem uczenia lat sześć. Komisya zaprowadziła także radykalne zmiany w akademiach wileńskiéj i krakowskiéj; założyła ona w pierwszéj i drugiéj kamień węgielny fakultetu medycznego, obie zaś podzielono na dwa kolegia: moralne i fizyczne. Po urządzeniu tych szkół głównych i utworzeniu seminaryów nauczycieli wydała Komisya Edukacyjna 1783 r.: Ustawy Komisyi Edukacyi Narodowéj dla stanu akademickiego i na szkoły w krajach Rzeczypospolitéj przepisane. Ustawy te dają jasny obraz stanu szkół i wychowania publicznego za czasów Komisyi Edukacyjnéj, wieje z nich duch prawdziwie obywatelski i przebijają się wysokie zalety pod względem pedagogicznym i moralnym. Nie dość, że Komisya wydała te ustawy, ale czuwała jeszcze nad tém, ażeby po wszystkich zakładach naukowych jak najściśléj były wykonywane. W tym celu wysełała z ramienia swego ludzi światłych w urzędzie wizytatorów, którzy obowiązani byli