téj broszury wyjaśnia stosunki Księstwa, wykazując rządowi błędy, i zarzuca opieszałość co do germanizowania w Księstwie narodowości polskiéj, tudzież podaje swoje plany ku tępieniu we wszystkich kierunkach żywiołu polskiego. Dążności i zasady téj broszury stanęły naprzeciw dążnościom i zasadom, jakie dla naszéj narodowości za zbawienne poczytuję, a które w dziełku niniejszém pod tytułem: „Ułomności nasze narodowe i społeczne, oraz środki ku zaradzeniu tymże” starałem się obszernie wyłożyć. Nie jest moim zamiarem specyalnego pisać sprawozdania z onéj broszury lub zaczepiać jéj zasady i dążności ze stanowiska krytyki, bo nie tu do podobnego wystąpienia miejsce, lecz zamierzam ją tylko rozebrać i przeciwstawić podanym przezemnie w tym dziełku zasadom, aby Czytelnik mógł przypatrzyć się jak jednéj, tak i drugiéj stronie, oraz sądzić, o ile polecone przezemnie zasady na zastósowanie zasługują, o ile moje zapatrywania się i przekonania są uzasadnione, i czy moje obawy z powodu zagrożeń językowi ojczystemu w szczególe a narodowości naszéj w ogóle nie są płonne.[1]
Nie mogę dosyć napodziwiać dziwnego zrządzenia losu, który równocześnie rozbudził w dwóch obozach nieprzyjazne sobie myśli, w niemieckim zaczepną, w polskim odporną. Niezbadaną i niepojętą jest, — i taką téż na wieku dla rozumu ludzkiego zostanie, — tajemniczość téj wyższéj organizacyi duchowego świata, w którym myśli swój początek biorą, dojrzewają, porozumiewają się lub téż, — nie wiedząc jeszcze je-
- ↑ Broszurę P. H. v. H. odebrałem dopiero 18 listopada i wtenczas już dwie części „Ułomności” były wydrukowane; gdybym ją wprzód był miał pod ręką, byłbym ją przeszedł krytycznie, a jéj rozbiór mógłby mi był do téj pracy znaczny zapas materyału przysporzyć.
