Strona:Maksymilian Jackowski - Ułomności nasze narodowe i społeczne oraz środki ku sprostowaniu tychże.pdf/235

rządy różnych narodów, lecz zawsze bezskutecznie, zbytek podnosił przy pierwszéj sposobności głowę, ale upada on sam przez się z coraz większém wykształceniem duchowém. Obowiązkiem przeto inteligencyi jest, bez względu na stan, choćby on był najświetniejszéj zamożności materyalnéj, wystrzegać się wszelkiego zbytku, mającego na celu sprawianie przyjemności zmysłowych, czy to wystawnością domową, czy lubowaniem się w smakowitych łakociach, czy zbytkowym zaprzęgiem, czy kosztownemi sukniami, zgoła wszystkiém, co przechodzi granicę delikatnych uczuć i stoi niżéj wyższych duchowych dążności. Że atoli i przyjemności życia mają swe dobre strony, bo, rozrywając spracowany umysł, podniecają w nim chęć do nowéj pracy, to znajdzie ich inteligencya zadość w literaturze, sztukach, muzyce; tu wolno jéj zbytkować, ten wyższy, umysłowy zbytek niechaj się szerzy, a podnosić będzie w narodzie myśl pracy i piękna, która zatrze zwolna popęd do zmysłowego zbytku.
 Lubo téj dla nas arcypożądanéj zmiany nie możemy się jeszcze rychło spodziewać, to wszelako na lepsze się już zanosi, albowiem dzisiajszy zmysłowy zbytek zaczyna się wstydzić swéj surowéj natury, stara się okrywać moralności płaszczem, aby sąd, jaki go czeka, łagodniéj usposobić; przybiera za godło miłość bliźniego, aby pod jéj osłoną nad nami panował. Pomimo, że tak wiele szkód nam wyrządził, dowierzamy mu jeszcze, a on dzikim swoim instynktem zawsze nas mami, oszukuje i pod rozmaitemi pozorami wszędzie się wcisnąć potrafi. I tak daje on popęd do balów na cele dobroczynne, z których jeden procent dostają jako wsparcie nieszczęśliwi bliźni, a dziewięćdziesiąt dziewięć pochłania zbytek. Biorący udział sądzą, że szlachetnego dopełniają czynu, a nie wiedzą lub wiedzieć nie chcą, że ten czyn jest wyraźną