Strona:Maksymilian Jackowski - Ułomności nasze narodowe i społeczne oraz środki ku sprostowaniu tychże.pdf/231

snący z dniem każdym proletaryat, a przekona się, do czego prowadzi zbytek. Iluż to tysięcy rodzin cięży na nim ruina? Ileż to ziemi przepuścił on w ręce obce! Nie tłomaczmy go i nie wmawiajmy w siebie, że dzisiajszy zbytek nie jest kosztowny, — nie odwracajmy oczu od rzeczywistości, bo wpadniemy w przepaść. Daléj udziela Autor pozwolenie na całą listę rozmaitych artykułów kuchennych i piwnicznych, a to z powodu, że dla ułatwionego dziś przewozu są tańsze, niż były dawniéj. Zbytek dzisiajszy, — powiada Autor, — witamy radośnie, bo on to rozpowszechnia dzieła, sztuki i nauki i czyni je przystępnemi nawet dla ludzi niezamożnych.
 Niechże mi co do tych rozmaitych zagranicznych napitków i łakoci wolno będzie zwrócić uwagę, że ludzie mający cel wyższy przed sobą powinni umieć nad zmysłowością swą panować, podobnych artykułów jak najmniéj sprowadzać i używać, raz dla moralnych względów, a potém dla materyalnych, ponieważ kapitał wychodzący za granicę już nie wraca, przez co gospodarstwo narodowe ubożeje. Co do radośnego powitania zbytku, rozpowszechniającego dzieła sztuki i nauki, to i jabym go powitał, i to serdecznie, gdyby on u nas zechciał osieść, ale ten duchowy zbytek nie zamieszkał jeszcze u nas a choćby chciał zamieszkać, to wykurzyłby go téj chwili zbytek cygar z Hawany, tytuniu z Turcyi, wina z Węgier, Francyi lub Hiszpanii, araku z Zachodnich Indyi, którychto krzepicieli humoru dozwala Autor rozprawy używać i nie nazywa zbytkiem, nawet dla człowieka średniéj zamożności. Jakże u jedno z drugiém pogodzić? Zbytku skłonności do dzieł sztuki, do nauk nikt nam jeszcze nie zarzucał i nikomu téż do podobnego zarzutu nie daliśmy dotąd powodu. Jeżeli prawimy lub piszemy o zbytku, to o zbytku materyalnym takim, jaki z nas kapie, lecz nie o zbytku podniosłości du-