Strona:Maksymilian Jackowski - Ułomności nasze narodowe i społeczne oraz środki ku sprostowaniu tychże.pdf/222

rzuci na przewrotność rafy, rozbije i w bezdennym odmęcie z innemi narodowościami zmiesza, wtenczas rozpłyniemy się w nich tém samem prawem, jakiém utraciło już wiele innych narodów byt swój, cechę i życie, gdy odstąpiły od myśli swéj narodowéj. W cywilizacyi nowożytnéj nie masz wiary w objawioną prawdę, tylko jest pozór i forma, to téż ona nie ma moralnych podstaw; zawieszając się u jéj tryumfalnego woza, wpaść możemy pod koła i zginąć zmiażdżeni wprzód, nim ona, upojona swą wielkością, pędzona racyonalizmem, zagrzęźnie ostatecznie w materyalizmie, który ją pochłonie i strawi.
 Nauczeni doświadczeniem, iż nic pod względem moralnym nie wynieśliśmy z obczyzny dobrego, że wszystko, cośmy przyjęli, zagraża nietylko moralnéj, ale i narodowéj stronie, nie oglądajmy się już więcéj na cywilizacyą obcą, ale zaufajmy choć raz naszym własnym siłom i załóżmy podstawy cywilizacyi narodowéj na zasadzie religii, — ale nie form tylko, lecz szczeréj wiary w objawioną prawdę, — na zasadzie tradycyi narodowych i oświaty, a wtenczas Duch Św. rozpostrze swe skrzydła nad naszym narodem, natchnie go jednością i zgodą, których żadna ziemska nie pokona siła.
 Jakkolwiek w naszéj jest mocy stworzyć cywilizacyą moralną, któraby pomyślniejszy nietylko dla nas, ale i dla całéj ludzkości przybrała kierunek, niż cywilizacya czasów dzisiajszych, to jednakże o pokonanie lub przewyższenie cywilizacyi obcéj materyalnéj kusić się dzisiaj byłoby rzeczą daremną. Narów nasz, — wycieńczony wojnami, utraciwszy w przeciągu ostatniego wieku przeszło milion najzdolniejszych swych synów, już to na polach bitew, krom własnéj ojczyzny, we wszystkich częściach ziemi, już to przez katusze lub wygnanie na Sybir, już to nareszcie przez emigracyą, — nie mógł mieć stosunkowo tych zdolnych do pracy