Strona:Maksymilian Jackowski - Ułomności nasze narodowe i społeczne oraz środki ku sprostowaniu tychże.pdf/214

i dopiero w obec niebezpieczeństwa nagłém drgnieniem uderza w samo tętno serca, wtenczas porywa z sobą człowieka, roznieca w nim zapał do walki, złudnemi wrażeniami wyobraźnią kołysze, budzi śmierci pogardę, rzuca w wir morderczych bojów i w końcu wieńczy wawrzynem mu skronie lub téż stawia krzyż nad głową. Jakkolwiek odwaga zmysłowa niekiedy lekceważy życie, zuchwale je na śmierć naraża, i w takich razach jest naganną a niekiedy i zbrodniczą, to jednakże w ogólném jéj znaczeniu należy do szlachetnych uczuć człowieka.
 Ścisły stosunek, jaki panuje między władzami duszy a ciała, oddziaływa stosownie na odwagę duchową, jako téż zmysłową i utrzymuje między niemi nić łączności, któréj zerwanie, jak to niżéj zobaczymy, szkodliwe sprowadza skutki. Lubo bezsprzecznie pierwszéj pod wielu względami należy się pierwszeństwo, to wszelako ona bez pomocy drugiéj, która jest czynną działalności sprężyną, nic sama wykonać nie jest zdolna. One to obie dopiero podtrzymują cześć i godność ludzi i spraw, które bez odwagi utrzymaćby się nie potrafiły i upadłyby za pierwszém natarciem przeciwności wewnętrznych lub zewnętrznych. Dla utrzymania téj czci porusza odwaga wszelkie władze człowieka, naraża nawet, — choćby on najpiękniejsze rokował nadzieje, — jego życie, albowiem życie człowieka bez czci cięży mu hańbą.
 Jeżeli przypatrzymy się charakterowi naszego narodu w celu nabrania przekonania, któréj natury odwaga w nim przeważa, to niewątpliwie zgodzimy się na to, że odwaga zmysłowa porusza wszelkiemi naszemi krokami. Odwaga ta rozwija się na tle najrozmaitszych wrażeń i widoków znikomych, bez których życie zdaje się nam nie mieć powabu, tudzież przybierać pozór surowy, nie dający się z kierunkiem