Strona:Maksymilian Jackowski - Ułomności nasze narodowe i społeczne oraz środki ku sprostowaniu tychże.pdf/213

waży nieprzyjaciela i sprośnie znieważa, a gdy przyjdzie do stawienia czoła i z niebezpieczeństwem oko w oko stanie, wtenczas pierzcha i zdradza ojczyznę i braci.
 Człowiek, w którego skład wchodzi dusza i ciało, z dwóch złożony części, dwojakie ma téż potrzeby: popędy i siły duchowe czyli nadziemskie i zmysłowe czyli ziemskie. Odwaga, która jest nerwem działań, rozbudza je w duchowéj lub zmysłowéj części człowieka i napręża do walki wszelkie ich siły. Kierownikiem odwagi duchowéj jest rozum, ten wytyka drogi, układa plany działań, mierzy przeszkody i niebezpieczeństwa, a gdy je zgłębi i obliczy, daje znak odwadze, która przenika całą działalność człowieka, pobudza go do walki z przeciwnościami i tę prowadzi zacięcie i wytrwale tak długo, dopóki ich nie pokona, a nigdy nie upada. Téj natury odwaga toczy walkę z wszelkiemi przeciwnościami, stawającemi w drodze obowiązkowości, miłości bliźniego, miłości ojczyzny i prawdzie; lub téż, jeżeli tylko błędy w działanie wprowadza, stawa bezczelnie w obronie przewrotności i zbrodni, w każdym razie jest wytrwałą, zagnieżdża się w umyśle człowieka i nie daje mu chwili wytchnienia, aż nie stanie u kresu. Taka odwaga, opierając się na podstawach logiki, przeprowadza urzeczywistnienie wszelkich planów, ona orzeźwia umysł, pobudza go do nieustającego działania, i jak każdemu zosobna człowiekowi, tak i całym zagrzanym nią społeczeństwom nadaje cechę porządku i wyższości.
 Odwaga zmysłowa nie ma téj konsekwentnéj, wyczekującéj wytrwałości, co duchowa, podlega ona wpływowi wrażeń i wzruszeń, jéj źródłem jest uczucie, z niego płyną jéj czyste lub mętne prądy, jéj miarą jest puls serca, im tem mocniéj bije, tém ona jest dzielniejszą i odwrotnie. Nie umie ona sama sobie wynaleść zajęcia, nuży ją bezczynne wyczekiwanie