Strona:Maksymilian Jackowski - Ułomności nasze narodowe i społeczne oraz środki ku sprostowaniu tychże.pdf/203

wiarę w siebie i rodzi bezwstyd lub osłupienie umysłu; szczególnie w dzieciach tkliwego usposobienia może takie postępowanie jak najgorsze sprowadzić skutki. Dzieci, które się obawiają, aby nie były wyśmiane, mają już wrodzone poczucie czci i prowadzić je nie jest trudno; poczucie to nie ma tu wprawdzie jeszcze rzeczywistego nerwu, ale ten z wiekiem i rozwijaniem umysłu stopniowo się wykształci, a tymczasowo należy brać te, które się wybijają i jako czynniki zużytkować. Z dziećmi obdarzonemi tak delikatném poczuciem należy łagodnie postępować i nie karać ich szyderstwem, które z początku umysł dziecka jątrzy i serce zakrwawia, a czasem poczucie czci tępi. Stopniowo z postępem pojęć mają być dziecku przy każdéj sposobności jasno wykładane przyczyny, dla jakich ono ma być w obowiązkach swych pilném, cnotliwém, i zarazem przedstawione, — a, o ile można, przykładami poparte, — jakie są skutki wypełniania obowiązków a jakie zaniedbania tychże, jakie ma skutki postępowanie cnotliwe a jakie występne. Zamierzając obudzić w dzieciach uczucie czci, należy się wystrzegać obdarzania ich w nagrodę dobrego sprawowania się i pilności ozdobami, odznaczającemi je zewnętrznie, przez co budzi się w duszy dziecka uczucie pogardy dla rówienników i pociąg ku czci zewnętrznéj. Dzieci wprowadzone na tak złą drogę trudno z niéj późniéj sprowadzić, rodzi się w nich próżność, którą opanowane wyrostki czynią wszystko jedynie dla oka ludzkiego, a ceniąc wyżéj pozór cnoty nad jéj istotę, powodują się raczéj pobudkami zewnętrznemi, aniżeli wewnętrzném przekonaniem, przez co oddalają się coraz więcéj od rzeczywistego pojęcia czci wewnętrznéj, któréj obudzenie i wykształcenie jest jedném z głównych zadań wychowania.