Strona:Maksymilian Jackowski - Ułomności nasze narodowe i społeczne oraz środki ku sprostowaniu tychże.pdf/202

cone po kraju mogiły i bielejące w minach Sybiru kości będą tymi wiekopomnymi świadkami, którzy najdalszym pokoleniom powiedzą, jak gorąco naród cześć swą miłował. I dzisiaj naród, czyniąc zadość prawu, jakie nad nim rozciągnięto, idzie na wojnę, często na śmierć oczywistą, nie cofnie się przed kulą i, choć za sprawę obcą, walczy jak lew. Skądże ta bitność, to męstwo w ludzie z natury łagodnym, spokojnym? przecież nie dla krwi chciwości lub grabieży dzikiéj! Nie, lecz z obawy o ten skarb, jaki w piersiach swych nosi, o cześć wewnętrzną, aby nie ucierpiała przez zarzut tchórzostwa lub zdrady, życie swe zań niesie w ofierze i przekłada śmierć z czcią nad ogołocone z niéj życie. Jest to wrodzona nam cnota, za którą gorętszą powinniśmy być ku Bogu przejęci miłością i wdzięcznością, niż gdyby nam był dał byt polityczny niezależny, a bez cnoty zamiłowania prawdy, — którybyśmy grabieżą i uciskami innych narodów sami odarli z czci a podpierali tylko barbarzyńską siłą. Nawiedza nas Bóg ciężkiemi próbami, uciskiem zewnętrznym, prześladowaniem praw narodowych, rozmaitemi chorobami wewnętrznemi..... jesteśmy biedni i nieszczęśliwi, ale czci narodowéj nieskażonéj, co nam przyznać muszą i nieprzyjaciele nasi.
 Uwielbiajmy, przekazujmy następnym pokoleniom to zamiłowanie czci, rozbudzając je już w dzieciach naszych. Przez rozumne i zręczne urządzanie spółzawodnictwa skłania się dzieci do nauki, tudzież chwalebnego postępowania, i to jest jedyny sposób, jakim się w nie całkiém uśpionéj głowie umysł obudza. Kary cielesne wyłączyć należy, raz, że przytłumiają poczucie czci wewnętrznéj, a potém, iż tam, gdzie słowo nie skutkuje, i kij nic nie wypuka. Jak pochwały w obec obcych psują dziecko i wprawiają je w zarozumiałość, tak fukanie, wyrzucanie mu jego lenistwa lub głupoty zabija w niém