Strona:Maksymilian Jackowski - Ułomności nasze narodowe i społeczne oraz środki ku sprostowaniu tychże.pdf/193

wiedzione bowiem tracą uszanowanie dla rodziców i wiarę w prawdę.  3.  Wystrzegajmy się, abyśmy o naszych przyjaciołach, znajomych w obec dzieci lekceważąco lub wzgardliwie nie wyrażali się, albowiem tak obłudne postępowanie zaszczepia w dzieciach nieszczerość.  4. Jeżeli dziecko popełniło co złego, nie należy z góry surowo do niego przemawiać, ani téż żądać nagle odpowiedzi, — pospieszna odpowiedź bez namysłu i do tego w przelęknieniu może się łatwo rozminąć z prawdą.  5. Nie zakazujmy dziecku zbyt wielu rzeczy; wiele zakazów sprowadza wiele przekroczeń powodujących karę, za karą idzie bojaźń, a ta, jako słaba, unika prawdy i ucieka się do kłamstwa.  6. Każde przewinienie, chociażby największe, należy łagodniéj karać, niż najdrobniejsze kłamstwo, bo to coraz daléj odwodzi od prawdy.  7. Poszanowanie prawdy i jéj uznanie zaszczepimy w młodocianym umyśle, jeżeli chronić go będziemy od rozmaitego rodzaju błędów, bo każdy grzech osłabia w umyśle zdolność zjednoczenia się z prawdą; jeżeli nadamy umysłowi wyższy moralny kierunek, a usuniemy ponętne zmysłowości ułudy, które, gdy nad rozumem wezmą przewagę, gnieżdżą w sobie najzgubniejsze przywary i wady.
 Z wszystkich prawd moralnego i fizycznego świata tylko prawda religijna jest niezależną od warunków czasu, miejsca i innych okoliczności w tém wszystkiém, co jéj jądro stanowi. Inne zaś prawdy, jakkolwiek są głębokie, podlegają jednakże pewnym warunkom, których pojęcie do prawdy religijnéj zawsze odnosić się musi. W czasach, jak teraźniejsze, w rozmaite prawdy płodnych, gdzie to, co u jednych potępiają jako zbrodnię, każą wielbić u drugich jako cnotę, a to, co wczoraj kryło się jako kłamstwo, występuje dzisiaj jako prawda, — w czasach tak sprzecznéj zmienności przekonań trzeba ostrożnie rozbierać prawdy nowe, a każdą, która sprzeciwia się praw-