Strona:Maksymilian Jackowski - Ułomności nasze narodowe i społeczne oraz środki ku sprostowaniu tychże.pdf/190

czynione ustępstwa zwolniły uczucie obowiązku, a tém samém osłabiły spójnią społecznego organizmu sprężyn, tam bogactwo narodu, jego zdolność, indywidualne poświęcenie się, męstwo, nie są w stanie uchronić kraju od klęsk i nieszczęść, których wynikłe z braku myśli i uczucia obowiązku rozprzężenie jest źródłem.
 Myśl obowiązku w porządku świata wielkie ma znaczenie, połączone z nią prawa natury utrzymują tę cudowną a niepojętą dla rozumu ludzkiego harmonią światów; obowiązek, jak jest głównym warunkiem wolności i szczęścia każdego człowieka, tak téż jest nerwem cywilizacyi i środkiem długiego życia narodów. Pomni na ów nieszczęsny dla nas fakt dziejowy, że stosunek praw do obowiązków w dominującéj u nas klasie narodu nie miał żadnéj równowagi, że z coraz większém roszczeniem praw do swobód myśl obowiązku jako marę zatruwającą samowoli rozkosz każdy od siebie odpędzał, i że ten brak równowagi między prawami i obowiązkami zwolnił wszelką w organizmie narodu spójnią, rozbił na jednostki jego wolę i spowodował zgubne dla kraju wypadki; pomni daléj i na ten zasmucający objaw, że i dzisiaj jest obowiązek dla nas myślą wstręt obudzającą, że praca w ogóle dla braku obowiązku żółwim postępuje krokiem; pomni wreszcie na tę prawdę, że ścisłe wypełnianie obowiązków przez ogół cały jest kardynalnym bytu społeczeństw warunkiem, wychowujmy dzieci nasze w zamiłowaniu obowiązków, a przysposobimy krajowi zgodnéj woli obywateli i zmażemy choć cząstkę grzechów z długiego naszego karbu.
 Zamiłowanie prawdy. Prawda została objawiona ludziom przez samego Boga. Najwyższą prawdą jest prawda religijna, z niéj wszystkie inne prawdy w świecie duchowym życie swe biorą. Filarem prawdy jest Kościół, a sumienie czyste i bogobojne jest świątynią prawdy. Obowiązkiem człowieka