Strona:Maksymilian Jackowski - Ułomności nasze narodowe i społeczne oraz środki ku sprostowaniu tychże.pdf/19

zwijać się nie może. Jak każdy kraj, każda strefa ziemi ma swój własny klimat i odpowiednie jemu prawa przyrody, których człowiekowi bezkarnie naruszyć nie wolno, taksamo każdy naród ma swój odrębny charakter duchowy, który własną tylko siłą żywotną a nie obcą kształcić i rozwijać winien, — wszelki bowiem wpływ obcy, jako prąd przeciwny, nie pójdzie w parze, lecz na przebój, i jeżeli zwycięży, wtenczas nietylko wzrost zatamuje, ale jeszcze zniweczy te pierwiastki, w których samodzielność się mieści. Leży to już w przyrodzie, leży w otoczeniu atmosferyczném, w organizmie fizycznym ziemi i ludzkości, że siły duchowe narodów, czy to pojedyńczo, czy zbiorowo wzięte, nie mają jednakowych znamion i zaledwo w małych cząstkach cech ogólnych mają coś wspólnego. Ztąd téż w każdym kraju rodzi się wszelki postęp sam przez się z potrzeb miejscowych, z czasu lub dążeń spółecznych, a oddziaływając na wewnątrz stopniowo, wzmaga się tém więcéj, utrwala i coraz to szersze zajmuje podstawy; gdy przeciwnie sztucznie zbudowany, zbyt nagle i nieoględnie, czy to materyalnie, czy też duchowo pędzony, wypada z kolei regularnego biegu, błądzi po bezdrożach i gubi się w utopiach.
 Postęp naszéj cywilizacyi ulegał od najdawniejszych czasów wpływom obcym, a narodowy jego kierunek w krwawéj jego katastrofie, która zburzyła nasz byt polityczny, wstrząśnięty i zwichnięty, my sami, bez względu na teraźniejszy nasz stan, coraz tém więcéj wykrzywiamy i od celu oddalamy już to przez brak uwzględnienia obecnego naszego położenia i miejscowych warunków, już to nareszcie przez namiętną skłonność ku obcym narodowościom. Jakkolwiek obce narodowości, nie napotykając tyle zawad na cywilizacyjném polu, ilu nam ich zwalczać przychodzi, znacznie nas w współzawodnictwie wyprzedziły i zdobyły wiele rzeczy, z jakich niektóre,