Strona:Maksymilian Jackowski - Ułomności nasze narodowe i społeczne oraz środki ku sprostowaniu tychże.pdf/177

Jakież to sromotne zgorszenie, gdy rodzice odbierają dziecku wiarę w cnotliwość ludzką; jakaż ohyda, gdy oni sami zdzierają z siebie ten urok, którym ich w oczach dzieci otaczał pozór cnoty; jakąż grozą i boleścią musi być przejęte serce dziecka, gdy obok uszanowania i tkliwych ku swym życiodawcom uczuć odzywa się w jego duszy wstręt i wzgarda dla ich postępków. Wtenczas dziecko, nie umiejąc pogodzić téj sprzeczności uczuć, popada w odrętwienie, sumienie jego zamiera, ogarnia je zwątpienie, puszcza się bezwiednio na tesame, co rodzice, drogi i prześciga ich w niecnotach, których nieupozorowany choćby zwykłą przyzwoitością bezwstyd wywołuje oburzenie i skargi nietylko obcych, lecz nawet i własnych jego rodziców, co mu ten przewrotny wskazali kierunek. Tak to i dzisiaj dają się słyszeć utyskiwania na szerzącą się niemoralność w niektórych sferach naszéj młodzieży. Ale zapytajmy się, kto spowodował tę niemoralność? kto w tém zawinił? Pierwotnie ci, którzy tę młodzież wychowali, a którzy, jak widać, sami nie byli przejęci duchem zasad, jakie swym wychowańcom zalecali, kiedy ich ugruntować nie potrafili; a potém otoczenie społeczne, które dosyć silnego wpływu do naprawienia jéj nie miało lub téż samo ją zepsuło.
 Wysoko posunięte uczucie moralne daje to wewnętrzne zadowolenie i spokój, jakiego doznaje tylko człowiek, który sumiennie wypełnia swe obowiązki, a zadowolenie to większe ma dlań znaczenie, niż wszelkie uznanie zewnętrzne. Pod wpływem téj obowiązkowości, wewnętrznego zadowolenia i spokoju człowiek moralny zawsze jest gotów dla dobra kraju zjednoczyć swą wolę z wolą narodu, a duch jego obywatelski i pracy nigdy nie próżnuje.
 Miłość ojczyzny. Uczucie miłości ojczyzny nie da się określić jako skutek materyalnych przyczyn, jako uczucie