Strona:Maksymilian Jackowski - Ułomności nasze narodowe i społeczne oraz środki ku sprostowaniu tychże.pdf/132

rozprawianie z dzieckiem w przedmiocie woli, chociażby już z dorastającém, na nic się nie przyda i więcéj rzeczy saméj zaszkodzić, niż pomodz może. Wola dziecka musi się kształcić na wzorze, jaki mu wola rodziców przedstawia, ztąd téż rodzice, aby wola ich wzorową dla dzieci być mogła, powinni każdą rzecz, nim ją przedsięwezmą, głęboko rozważyć a postanowień swych niezmiennie się trzymać, żadnym naleganiom i prośbą dzieci nie dać się zmiękczyć i od powziętego zamiaru odwieść; sprawiedliwość powinna być skrupulatnie przestrzeganą, a obowiązki obywatelskie sumiennie wypełniane. Człowiek, nie mający stanowczéj woli, nie rządzi się stałemi zasadami, ale zmienia je według okoliczności, w jakie go samowola wprowadza; społeczeństwo nie ma z niego żadnéj korzyści, nie wypełnia on swych obowiązków prywatnych, ani téż obywatelskich, żyje bez celu, miotany na wsze strony samowoli żądzą.
 Samowola jest córą złego ducha, nie mogli jéj się oprzeć aniołowie sami, których wiedza i wola o wiele wyższéj jest natury, niż ludzka. Jakkolwiek aniołowie obdarzeni zostali wysoką doskonałością, czystością, sprawiedliwością i potężną mieli moc, to cnoty te jednakże, które nie płynęły z ich natury, ale były tylko osobliwszym darem łaski Boskiéj, nie panowały nad wolną ich wolą o tyle, iżby tylko dobrze czynić było im właściwém. Pierwotnie zostawił Bóg aniołom dla ich wypróbowania dwie drogi: jednę, która prowadziła do dobrego, a drugą, która zmierzała do złego. Tę próbę wolności wytrzymała zwycięzko jedna część aniołów, która dla wysokiéj swéj doskonałości charakterem świętym na wieki wieków namaszczoną została; druga część, jak mówi Św. Augustyn, „odwróciła się od Istoty Najwyższéj i zwróciła się ku sobie saméj.” Rozgrzany świętym zapałem